เมื่อถึงช่วงวัยที่ฟันน้ำนมหลุดออกและมีฟันแท้งอกขึ้นมาแทน คุณพ่อคุณแม่หลายคนอาจกังวลว่าฟันที่กำลังจะงอกขึ้นมาในช่องปากของลูกนั้นจะมีปัญหาเบียดซ้อนมากน้อยแค่ไหน แล้วเราจะรับมือกับฟันที่งอกขึ้นมาใหม่และฟันที่กำลังจะหลุดออกอย่างไร แล้วฟันแท้อยู่ส่วนไหนของช่องปากบ้าง มีวิธีทำความสะอาดแตกต่างจากฟันน้ำนมหรือไม่ ถ้าฟันแท้เกิดหลุดจากอุบัติเหตุขึ้นมาจะทำอย่างไร มาอ่านไปพร้อมกันเลยค่ะ
ฟันแท้คืออะไร
เป็นฟันที่งอกขึ้นแทนที่ฟันน้ำนม มีจำนวนทั้งหมด 32 ซี่ แบ่งเป็นฟันซี่บน 16 ซี่ และฟันซี่ล่าง 16 ซี่ ฟันแท้ซี่แรกจะงอกขึ้นเมื่ออายุ 6 ปีขึ้นไป เป็นฟันที่งอกอยู่ท้ายฟันกรามน้ำนมทั้ง 2 ซี่ หลังจากนั้นฟันแท้ซี่อื่นจะทยอยงอกขึ้นมาแทนที่ฟันน้ำนมเมื่ออายุ 12-13 ปี รวมทั้งสิ้น 28 ซี่ ต่อจากนั้นฟันแท้จะไม่งอกขึ้นมาอีกจนกระทั่งอายุ 17 – 21 ปี จะมีฟันแท้งอกขึ้นมาอีก 4 ซี่ จนครบ 32 ซี่ แม้ว่าฟันแท้จะงอกขึ้นตามกลไกธรรมชาติ แต่เนื่องจากฟันแท้ซี่แรกเป็นซี่ที่ทำความสะอาดยาก หากดูแลความสะอาดไม่ดีพอและทำให้ฟันแท้ซี่แรกผุ จะส่งผลให้ฟันแท้อื่นขึ้นไม่ตรงตำแหน่งและฟันซ้อน ฟันเกตามมาด้วยค่ะ
ฟันแท้มีกี่ชนิด อะไรบ้าง
- ฟันตัด (Incisor) อยู่ด้านหน้าสุดของปาก มีทั้งหมด 8 ซี่ ได้แก่ ข้างบน 4 ซี่ ข้างล่าง 4 ซี่
- ฟันฉีก (Canine) หรือฟันเขี้ยว มีทั้งหมด 4 ซี่ ได้แก่ ข้างบน 2 ซี่ ข้างล่าง 2 ซี่
- ฟันกรามหน้า (Premolar) อยู่ถัดจากฟันเขี้ยวเข้ามาด้านใน ทำหน้าที่ช่วยบดเคี้ยวอาหาร มีทั้งหมด 8 ซี่ ได้แก่ ข้างบน 4 ซี่ และข้างล่าง 4 ซี่
- ฟันกรามหลัง (Molar) อยู่ด้านในสุดของฟันมีทั้งหมด 12 ซี่ แต่บางคนอาจมีเพียง 8 ซี่
ฟันแท้ขึ้นตอนไหน
1. ฟันบน
- ฟันหน้าซี่กลางบน งอกขึ้นอายุ 7 – 8 ปี
- ฟันหน้าซี่ข้างบน งอกขึ้นอายุ 8 – 9 ปี
- ฟันเขี้ยวบน งอกขึ้นอายุ 11 – 12 ปี
- ฟันกรามน้อยซี่ที่ 1 ซี่บน งอกขึ้นอายุ 10 – 11 ปี
- ฟันกรามน้อยซี่ที่ 2 ซี่บน งอกขึ้นอายุ 10 – 12 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 1 บน งอกขึ้นอายุ 6 – 7 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 2 บน งอกขึ้นอายุ 12 – 13 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 3 บน งอกขึ้นอายุ 17 – 21 ปี
2. ฟันล่าง
- ฟันเขี้ยวล่าง งอกขึ้นอายุ 9 – 10 ปี
- ฟันหน้าซี่ล่าง งอกขึ้นอายุ 7 – 8 ปี
- ฟันหน้าซี่กลางล่าง งอกขึ้นอายุ 6 – 7 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 1 ล่าง (ซี่แรก) งอกขึ้นอายุ 6 – 7 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 2 ล่าง งอกขึ้นอายุ 11 – 12 ปี
- ฟันกรามซี่ที่ 3 ล่าง งอกขึ้นอายุ 17 – 21 ปี
- ฟันกรามน้อยซี่ที่ 1 ล่าง งอกขึ้นอายุ 11 – 12 ปี
- ฟันกรามน้อยซี่ที่ 2 ล่าง งอกขึ้นอายุ 11 – 12 ปี
ฟันแท้กับฟันน้ำนมต่างกันอย่างไร
ฟันแท้จะมีสีขาวอมเหลือง ตัวฟันมีขนาดใหญ่กว่าฟันน้ำนม ส่วนตำแหน่งของฟันแท้จะอยู่ซี่ที่ 4 และ 5 นับจากกึ่งกลางของใบหน้า ซึ่งเป็นฟันกรามน้อยขนาดเล็ก ส่วนฟันน้ำนมจะมีเพียงฟันกรามเท่านั้น สำหรับช่วงเวลาที่ฟันแท้จะขึ้นเริ่มตั้งแต่อายุ 6 ปี โดยจะขึ้นแทนที่ฟันน้ำนมไปเรื่อย ๆ จนครบซี่สุดท้ายเมื่ออายุ 18 ปี รวมทั้งสิ้น 32 ซี่ ต่างจากฟันน้ำนมที่มีเพียง 20 ซี่เท่านั้น
ปัญหาของฟันแท้
1. ฟันแท้ขึ้นเร็ว
หากเด็กได้รับอุบัติเหตุจนฟันโยกหรือหัก หรือแม้แต่ทำความสะอาดช่องปากไม่ดีจนทำให้ฟันผุและต้องถอนฟันซี่ที่มีปัญหาออกจากช่องปาก ส่งผลให้ฟันแท้ใต้เหงือกงอกขึ้นมาไวกว่าช่วงเวลาที่ควรจะขึ้น นอกจากจะเสี่ยงต่อฟันแท้ขึ้นผิดตำแหน่งแล้วอาจมีฟันแท้ขึ้นทดแทนจำนวนมากกว่าปกติอีกด้วยค่ะ
2. ฟันแท้ขึ้นช้า
กรณีที่เด็กมีอายุ 8 – 9 ปีแล้วแต่ฟันแท้ยังไม่งอกขึ้นมาสักที หรือมีลักษณะของฟันที่ผิดปกติ เช่น ฟันซี่เดียวกันซึ่งอยู่ฝั่งตรงข้ามกัน ขึ้นห่างกันเกิน 6 เดือน หรือมีฟันหน้าซี่ข้าง ขึ้นก่อนฟันหน้าซี่กลาง อาจเกิดจากภาวะฟันเกินที่กำลังเจริญเติบโตอยู่ภายในเหงือก รูปร่างของฟันที่กำลังงอกมีความผิดปกติ มีฟันเรียงไม่เป็นระเบียบ หรือมีพื้นที่บริเวณกรามไม่เพียงพอต่อการงอกของฟันแท้
3. ฟันแท้ขึ้นซ้อนฟันน้ำนม
โดยทั่วไปแล้วฟ้นแท้มักขึ้นซ้อนฟันน้ำนมบริเวณหน้าล่าง เมื่อปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 1 เดือน ฟันแท้ที่งอกขึ้นมานั้นจะเบียดและทำให้รากฟันน้ำนมละลายทีละน้อยจนฟันน้ำนมหลุดออกเองตามธรรมชาติ หลังจากนั้นกระดูกขากรรไกรจะขยายตัวออกมาหลังจากฟันน้ำนมหลุดออกภายในระยะเวลา 3 เดือน ด้วยแรงดันของลิ้นจะช่วยดันฟันแท้ที่ขึ้นซ้อนอยู่ด้านหลังนั้นเคลื่อนตัวออกมาอยู่ในแถวเดียวกันฟันซี่อื่น แม้ว่าจะเป็นกลไกตามธรรมชาติแต่คุณพ่อคุณแม่ควรพาลูกไปพบหมอฟันเพื่อตรวจดูการสบฟันว่ามีปัญหาหรือไม่ หากพบปัญหาคุณหมออาจต้องถอนฟันน้ำนมซี่หน้าบนเพื่อป้องกันปัญหาช่องปากในอนาคต
กรณีที่ฟันแท้งอกขึ้นมาไม่ถึงครึ่งซี่ แนะนำให้โยกฟันน้ำนมออกเบา ๆ เพื่อให้ฟันน้ำนมหลุดออกเอง แต่หากฟันแท้งอกมาประมาณครึ่งซีกแล้วฟันน้ำนมยังไม่มีทีท่าว่าจะหลุดสักที หรือฟันน้ำนมโยกแต่ไม่ยอมหลุดออกสักทีจนสร้างความทรมานให้แก่เด็ก คุณหมอจะถอนฟันน้ำนมออกซี่นั้นออกให้ค่ะ
ฟันแท้หลุด ทำอย่างไรดี
ฟันแท้หลุดถือเป็นปัญหาที่เด็กทุกคนจะต้องเจอ โดยเฉพาะเด็กในวัย 7 – 11 ปี ซึ่งเป็นช่วงที่ฟันหลุดง่ายอันเนื่องมาจากเด็กส่วนมากมักสนุกกับการทำกิจกรรมต่าง ๆ จนอาจละเลยการทำความสะอาดที่ถูกต้อง กรณีที่เด็กได้รับอุบัติเหตุจนฟันแท้หลุดออกจากปากนั้นคุณพ่อคุณแม่จะต้องอาศัยความเข้าใจเป็นอย่างยิ่ง เพราะหากเก็บรักษาฟันที่หลุดออกมาแบบผิดวิธีแล้วอาจยากต่อการต่อฟันกลับไปในช่องปาก
สำหรับการเก็บรักษาที่ถูกต้องนั้นคุณพ่อคุณแม่จะล้างฟันให้สะอาดแล้วหยิบฟันไปแช่ไว้ในน้ำเกลือหรือนมจืดประมาณ 10 วินาทีแล้วจึงใส่กลับเข้าไปในเบ้าฟันที่หลุดออกมาโดยให้เด็กกัดผ้าสะอาดเอาไว้เพื่อล็อกฟันให้อยู่กับที่ ที่สำคัญ ไม่ควรจับบริเวณรากฟันแท้ที่หลุดออกมา นะคะเนื่องจากรากฟันจะมีเนื้อเยื่อที่ยังมีชีวิตอยู่ หากจับรากฟันแล้วอาจทำให้คุณหมอต่อฟันแท้กลับเข้าที่ได้ยากขึ้นค่ะ แต่ในกรณีที่ฟันได้รับความเสียหาย มีเลือดออกมาก ฟันสกปรกมาก หรือมีกระดูกแตกร่วมด้วย คุณพ่อคุณแม่จะต้องแช่ฟันที่หลุดออกมาในสารละลายที่เหมาะต่อการรักษารากฟันอย่างน้ำยาเก็บฟัน นมจืดไขมันต่ำแช่เย็น หรือน้ำเกลือ เพื่อให้เซลล์ที่อยู่รอบผิวรากฟันยังคงมีชีวิตต่อได้ กรณีที่หาสารละลายทั้งสองชนิดนี้ไม่ได้จริง ๆ แนะนำให้ใช้น้ำสะอาดค่ะ
เมื่อแช่ฟันในสารละลายที่เหมาะสมแล้วให้รีบไปหาคุณหมอฟันโดยเร็วที่สุดภายใน 60 นาที เพราะหากไปช้ากว่านั้นอาจทำให้ฟันแท้ที่หลุดออกมาไม่สามารถต่อกลับเข้าไปยังเบ้าฟันได้และทำให้สูญเสียฟันแท้ซี่นั้นไปอย่างถาวร ส่งผลให้ฟันมีช่องว่างและฟันซี่ข้างเคียงเคลื่อนตัวผิดไปจากเดิมและล้มจนกลายเป็นปัญหาช่องปากตามมาได้ด้วยค่ะ
ดูแลฟันแท้อย่างไรให้ถูกวิธี
- แปรงฟันให้ถูกวิธีอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง หรือแปรงทุกครั้งหลังมื้ออาหารอย่างน้อย 30 นาที
- ใช้ไหมขัดฟันและน้ำยาบ้วนปากควบคู่ไปกับการแปรงฟันเสมอ
- ไม่ใช้ไม้จิ้มฟันแทนแปรงสีฟันและไหมขัดฟัน เพื่ออาจทำให้เกิดเหงือกร่นได้
- ไม่ใช่แปรงสีฟันที่มีขนแปรงแข็งเกินไปเพราะอาจทำให้บาดเจ็บในช่องปากและเกิดโรคเหงือกตามมา
- รับประทานอาหารที่ไม่เหนียวหรือแข็งเกินไปเพื่อป้องกันการใช้งานฟันหนักเกินความจำเป็นจนสารเคลือบฟันเสียหายและเสียวฟันง่าย
- เข้าพบคุณหมอฟันเพื่อตรวจเช็กสุขภาพช่องปากเป็นประจำทุก 6 เดือน หากเด็กมีปัญหาช่องปากบ่อยแนะนำให้เข้าทุก 3 เดือน
บทความที่น่าสนใจ
- รากฟันอักเสบเกิดจากอะไร ทำไมต้องรีบรักษาโดยเร็วที่สุด
- อย่าปล่อยให้ฟันผุทะลุโพรงประสาท ทำร้ายสุขภาพช่องปากในระยะยาว
- ฟันหัก ซ่อมได้ไหม ดูแลอย่างไรให้ฟันกลับมาใช้งานได้อีกครั้ง
ดูแลฟันแท้ที่ไหนดี
หากคุณมีปัญหาช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นฟันซ้อนฟันเก ฟันห่าง ฟันสบผิดปกติ หรือกำลังมองหาคลินิกเคลือบฟลูออไรด์ เรา Tooth Luck Dental Clinic เป็นคลินิกทันตกรรมสำหรับเด็กและทุกคนในครอบครัว เรามีทีมทันตแพทย์พร้อมให้บริการทันตกรรมมากมาย ไม่ว่าจะเป็นจัดฟัน ถอนฟัน ผ่าฟันคุด ฟอกสีฟัน ขูดหินปูน อุดฟัน รักษารากฟัน รากฟันเทียม วีเนียร์ ฟันปลอม และบริการทันตกรรมสำหรับเด็ก มาพร้อมเครื่องมือที่ทันสมัย ได้มาตรฐาน และครบครัน ทั้งนี้ก็เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีที่สุดสำหรับเด็ก ๆ และชาวจังหวัดขอนแก่นอย่างแท้จริง
รีวิวจัดฟันใส Invisalign กับ Tooth Luck dental clinic คลินิกทำฟัน จัดฟัน ขอนแก่น
@dr.nuttakul Replying to @mookmi_k จัดฟันใสเป็นยังไง? ข้อดี? ข้อเสีย? #หมอณัฐคุณ #หมอฟัน #หมอฟันtiktok #คลินิกทันตกรรมทูธลักค์ #รักสุขภาพ #tiktokสายความรู้ #เรื่องนี้สอนให้รู้ว่า #tiktokuni #มากกว่า60วิ #จัดฟัน #ทําฟันขอนแก่น #จัดฟันใส
@dr.nuttakul รีวิวเคสจัดฟันใส ทำไมเลือก? ดีกว่ายังไง? #หมอณัฐคุณ #หมอฟัน #หมอฟันtiktok #คลินิกทันตกรรมทูธลักค์ #รักสุขภาพ #tiktokสายความรู้ #เรื่องนี้สอนให้รู้ว่า #tiktokuni #ทําฟันขอนแก่น #จัดฟัน #จัดฟันใส #มากกว่า60วิ
ชิววี่คืออะไร ทำไมถึงจำเป็นต่อการจัดฟันใส
สำหรับคนที่กำลังจะจัดฟันใสหรือกำลังหาข้อมูลเกี่ยวกับการจัดฟันใส ก็คงจะเคยได้ยินชื่อของ [...]
จัดฟันใส ยี่ห้อไหนดี หมอณัฐมีวิธีเลือกแบบง่ายๆ มาฝาก
หลังจากที่หลายคนตัดสินใจจะจัดฟันใสแล้ว คำถามต่อมาที่สร้างความสับสนให้หลายคนคือ [...]
งบจัดฟันใสจำกัด แต่อยากจัดฟันใส วางแผนการเงินอย่างไรดี
สำหรับใครที่อยากมีรอยยิ้มสวยด้วยการจัดฟันใส แต่กังวลเรื่องงบประมาณ [...]
จัดฟันใส แก้ปัญหาอะไรได้บ้าง ใครอยากรู้ต้องอ่าน
หลายคนอาจคิดว่าการจัดฟันใสทำได้แค่เพียงแก้ไขฟันที่ซ้อนหรือฟันเกเล็กน้อยเท่านั้น แต่ในความเป็นจริงแล้ว [...]
ก่อนจัดฟันใสต้องรู้อะไร เตรียมตัวอย่างไรให้การจัดฟันราบรื่น
ก่อนจัดฟันใส คนไข้จะต้องเตรียมตัวให้พร้อมทั้งด้านร่างกายและจิตใจ [...]
เครื่องมือจัดฟันใส: กับทุกข้อสงสัยที่คนอยากจัดฟันใสต้องรู้
เครื่องมือจัดฟันใส ถือเป็นนวัตกรรมที่เข้ามาเปลี่ยนโลกของการจัดฟันไปอย่างสิ้นเชิงค่ะ [...]