ใช่ค่ะ ก่อนเริ่มการจัดฟัน คุณจำเป็นต้องเคลียร์ช่องปากให้เรียบร้อยก่อนค่ะ เนื่องจากการจัดฟันต้องอาศัยสภาพเหงือกและฟันที่แข็งแรง ไม่มีปัญหาโรคในช่องปากค่ะ

การเคลียร์ช่องปากก่อนจัดฟันมักประกอบด้วยขั้นตอนดังนี้ค่ะ:

• การขูดหินปูนและทำความสะอาดฟันอย่างละเอียดค่ะ
• การอุดฟันที่ผุหรือมีรูค่ะ
• การรักษารากฟันหากมีฟันที่มีปัญหาโพรงประสาทฟันค่ะ
• การถอนฟันที่มีปัญหาไม่สามารถเก็บไว้ได้ หรือการถอนฟันบางซี่ตามแผนการจัดฟัน (ในบางกรณี) ค่ะ
• การรักษาเหงือกอักเสบหรือโรคปริทันต์หากมีค่ะ

เมื่อช่องปากสะอาดและมีสุขภาพดีแล้ว ทันตแพทย์จึงจะเริ่มติดเครื่องมือจัดฟันให้ค่ะ การจัดฟันโดยไม่เคลียร์ช่องปากก่อนอาจทำให้เกิดปัญหาสุขภาพช่องปากที่รุนแรงขึ้นระหว่างการจัดฟัน เช่น ฟันผุลุกลาม เหงือกอักเสบรุนแรง หรือแม้แต่การสูญเสียฟันในที่สุดค่ะ

หมอแนะนำให้มาตรวจสุขภาพช่องปากเพื่อประเมินว่าต้องทำอะไรบ้างก่อนเริ่มจัดฟันค่ะ ในบางรายอาจใช้เวลาเพียง 1-2 สัปดาห์ในการเคลียร์ช่องปาก แต่บางรายที่มีปัญหาซับซ้อนอาจต้องใช้เวลา 1-3 เดือนค่ะ

สำหรับอาการเจ็บขณะติดตั้งเครื่องมือจัดฟันนั้น ขึ้นอยู่กับคนไข้แต่ละคน โดยเฉพาะผู้ที่ต้องจัดฟันเป็น ครั้งแรก เนื่องจากแรงของเครื่องมือที่ใช้ดันฟันไปกดหลอดเลือด เพื่อดันฟันให้เคลื่อนที่ไปยังตำแหน่งที่ทันตแพทย์วางแผนการรักษา แต่หากคนไข้รู้สึกว่าทนความเจ็บปวดไม่ไหวหลังจากการติดตั้งเครื่องมือจัดฟัน สามารถปรึกษาทันตแพทย์เพื่อปรับแรงดึงให้เหมาะสมค่ะ

สำหรับเด็กอายุ 12 ปี เป็นช่วงอายุที่เหมาะสมในการเริ่มจัดฟันค่ะ เนื่องจากเป็นช่วงที่ฟันแท้ส่วนใหญ่ขึ้นครบแล้ว แต่กระดูกขากรรไกรยังมีการเจริญเติบโต ทำให้สามารถปรับแต่งได้ง่ายกว่าผู้ใหญ่ค่ะ

ทางเลือกในการจัดฟันที่เหมาะสมสำหรับอายุ 12 ปี มีดังนี้ค่ะ:

• จัดฟันโลหะแบบดั้งเดิม: เป็นตัวเลือกที่คุ้มค่าและมีประสิทธิภาพสูงค่ะ เหมาะสำหรับเด็กวัยนี้ที่ยังอยู่ในช่วงเจริญเติบโต และมีค่าใช้จ่ายที่ไม่สูงมากค่ะ

• จัดฟันเซรามิก: หากกังวลเรื่องความสวยงาม เครื่องมือจัดฟันเซรามิกมีสีคล้ายฟันธรรมชาติ แต่มีราคาสูงกว่าแบบโลหะค่ะ

• จัดฟันแบบดามอน: ระบบนี้ช่วยลดความเจ็บปวดและลดระยะเวลาในการรักษา เหมาะสำหรับเด็กที่มีความกังวลเรื่องความเจ็บปวดค่ะ

สิ่งสำคัญมากๆ คือหมอแนะนำให้พาน้องมาตรวจประเมินกับทันตแพทย์จัดฟันก่อนนะคะ เพราะแต่ละคนมีปัญหาฟันและขากรรไกรที่แตกต่างกัน บางคนอาจต้องการการรักษาแบบพิเศษ หรือบางคนอาจยังไม่จำเป็นต้องจัดฟันทันทีค่ะ ทันตแพทย์จะประเมินและให้คำแนะนำที่เหมาะสมที่สุดสำหรับน้องค่ะ

อาการปวดจากการจัดฟันแบ่งเป็น 2 แบบค่ะ อาการเจ็บขณะติดตั้งเครื่องมือจัดฟันนั้น ขึ้นอยู่กับคนไข้แต่ละคน โดยเฉพาะผู้ที่ต้องจัดฟันเป็นครั้งแรก เนื่องจากแรงของเครื่องมือที่ใช้ดันฟันไปกดหลอดเลือด เพื่อดันฟันให้เคลื่อนที่ไปยังตำแหน่งที่ทันตแพทย์วางแผนการรักษา ทั้งนี้ทันตแพทย์จะทำการฉีดยาชาให้แก่คนไข้ก่อนการติดเครื่องมือเสมอ แต่หากคนไข้รู้สึกว่าทนความเจ็บปวดไม่ไหวหลังจากการติดตั้งเครื่องมือจัดฟันประมาณ 90-120 นาที แนะนำให้รีบแจ้งทันตแพทย์ทันที

หากเป็นอาการเจ็บหรือปวดฟันหลังการติดเครื่องมือจัดฟันมาจากแรงดันฟันที่ไปกดหลอดเลือดแดงและความรู้สึกไม่คุ้นชินที่มีเครื่องมือติดอยู่ในช่องปาก ส่วนมากอาการเจ็บปวดหลังการติดเครื่องมือจะทุเลาลงภายใน 3-5 วัน ทั้งนี้แนะนำให้ทายนาแก้ปวดบรรเทาอาการตามคำแนะนำของคุณหมอได้เลยค่ะ

Item content. Click the edit button to change this text.

แนะนำให้คนไข้ทานยาแก้ปวดอย่างพาราเซตามอล (Paracetamol) รวมถึงงดความเสี่ยงต่อการใช้งานฟันมากเกินไป ด้วยการรับประทานอาหารอ่อน นอกจากจะช่วยป้องกันอาการปวดฟันจากการใช้ฟันกัดอาหารที่แข็งเกินไปแล้ว ยังช่วยลดเศษอาหารติดตามเครื่องมือจัดฟันอีกด้วย

การถอนฟันเพื่อเพิ่มช่องว่างในฟันสามารถเคลื่อนที่ไปในตำแหน่งที่เหมาะสม แต่การถอนฟันนั้นไม่ได้เกิดกับคนไข้ทุกคน แล้วแต่โครงสร้างฟันและการพิจารณาแผนการรักษาของทันตแพทย์

การจัดฟันต้องถอนฟันกี่ซี่

การจัดฟันไม่จำเป็นต้องถอนฟันเสมอไปค่ะ จำนวนฟันที่ต้องถอนขึ้นอยู่กับสภาพฟันและขากรรไกรของคนไข้แต่ละรายค่ะ

โดยทั่วไป หากจำเป็นต้องถอนฟัน มักถอนประมาณ 2-4 ซี่ค่ะ (มักเป็นฟันกรามน้อยซี่ที่ 1 หรือ 2) แต่ในบางกรณีอาจถอนฟันมากกว่าหรือน้อยกว่านี้ได้ค่ะ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปัญหาของฟันแต่ละคนค่ะ

กรณีที่มักต้องถอนฟันก่อนจัดฟัน: • ฟันซ้อนเกรุนแรง ทำให้ไม่มีพื้นที่เพียงพอในขากรรไกรค่ะ

• ฟันยื่นมาก จำเป็นต้องดึงฟันกลับเข้าไปค่ะ
• มีการสบฟันที่ผิดปกติมากค่ะ
• ขนาดของฟันและขากรรไกรไม่สัมพันธ์กันค่ะ

ปัจจุบันเทคโนโลยีการจัดฟันมีความก้าวหน้ามากขึ้น ทำให้หลายกรณีสามารถจัดฟันโดยไม่ต้องถอนฟันได้ค่ะ เช่น การใช้เครื่องมือขยายขากรรไกร การกรอฟันเพื่อเพิ่มพื้นที่ หรือการใช้ระบบการจัดฟันแบบพิเศษ เช่น ระบบดามอนค่ะ

หมอแนะนำให้มาปรึกษาและตรวจประเมินสภาพฟันก่อนค่ะ ทันตแพทย์จัดฟันจะวิเคราะห์ภาพถ่ายรังสี แบบจำลองฟัน และสภาพการสบฟัน เพื่อพิจารณาว่าจำเป็นต้องถอนฟันหรือไม่ และถ้าจำเป็น ควรถอนกี่ซี่และซี่ใดค่ะ

ไม่จำเป็นต้องผ่าฟันคุดก่อนจัดฟันในทุกกรณีค่ะ การตัดสินใจว่าต้องผ่าฟันคุดหรือไม่ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยนะคะ ในกรณีที่มักจำเป็นต้องผ่าฟันคุดก่อนจัดฟัน

• ฟันคุดมีตำแหน่งที่อาจขัดขวางการเคลื่อนที่ของฟันระหว่างการจัดฟันค่ะ
• ฟันคุดมีแนวโน้มจะดันฟันข้างเคียงให้เกิดฟันซ้อนในอนาคตค่ะ
• ฟันคุดอยู่ในตำแหน่งผิดปกติที่อาจก่อให้เกิดปัญหาในอนาคต เช่น ถุงน้ำ การอักเสบ หรือทำลายรากฟันข้างเคียงค่ะ

ในกรณีที่อาจไม่จำเป็นต้องผ่าฟันคุด

• ฟันคุดอยู่ในตำแหน่งที่ไม่รบกวนการจัดฟันค่ะ
• ฟันคุดขึ้นในแนวปกติและมีพื้นที่เพียงพอค่ะ
• ฟันคุดฝังลึกมากและไม่มีอาการใดๆ ซึ่งการผ่าอาจมีความเสี่ยงมากกว่าประโยชน์ที่ได้รับค่ะ

ทันตแพทย์จะประเมินตำแหน่งและสภาพของฟันคุดจากภาพเอกซเรย์ (x-ray) ก่อนตัดสินใจว่าควรผ่าฟันคุดหรือไม่ค่ะ หมอแนะนำให้มาปรึกษาและตรวจประเมินสภาพฟันและฟันคุดก่อนเริ่มการจัดฟันนะคะ เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมและครบถ้วนค่ะ

การจัดฟันที่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องโดยทันตแพทย์จัดฟันที่มีความเชี่ยวชาญไม่ได้มีผลเสียในระยะยาวหรือเมื่อสูงอายุค่ะ ในทางตรงกันข้าม การจัดฟันที่เหมาะสมมักส่งผลดีต่อสุขภาพช่องปากในระยะยาวค่ะ

อย่างไรก็ตาม มีบางประเด็นที่หมอควรชี้แจงเกี่ยวกับความเข้าใจผิดเรื่องการจัดฟันและผลกระทบในวัยสูงอายุค่ะ:

• การจัดฟันไม่ได้ทำให้ฟันอ่อนแอลงเมื่อแก่ตัวค่ะ ฟันที่ผ่านการจัดยังคงแข็งแรงเหมือนฟันปกติหากได้รับการดูแลที่ดีค่ะ

• หลังจัดฟันเสร็จ จำเป็นต้องใส่รีเทนเนอร์ (เครื่องมือคงสภาพฟัน) ตามที่ทันตแพทย์แนะนำค่ะ หากไม่ปฏิบัติตาม ฟันอาจกลับมาซ้อนอีกได้ แต่นี่ไม่ใช่ผลเสียจากการจัดฟัน แต่เป็นผลจากการไม่ใส่รีเทนเนอร์ค่ะ

• บางคนกังวลว่าการจัดฟันจะทำให้รากฟันสั้นลง (root resorption) ซึ่งอาจส่งผลต่อความแข็งแรงของฟันในวัยสูงอายุค่ะ ในความเป็นจริง ปัญหานี้พบได้น้อยมากและมักไม่รุนแรงพอที่จะส่งผลต่อการใช้งานของฟันค่ะ

• การจัดฟันที่ถูกต้องจะช่วยให้ฟันเรียงตัวดีขึ้น ทำความสะอาดง่ายขึ้น ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคเหงือกและฟันในวัยสูงอายุค่ะ

• การจัดฟันยังช่วยปรับการสบฟันให้เหมาะสม ลดการสึกของฟันที่ผิดปกติ ซึ่งเป็นประโยชน์ในระยะยาวค่ะ

หมอแนะนำให้มาตรวจสุขภาพช่องปากและปรึกษาทันตแพทย์จัดฟันที่มีประสบการณ์ก่อนตัดสินใจจัดฟันนะคะ และหลังจัดฟันเสร็จ ควรรักษาสุขภาพช่องปากอย่างสม่ำเสมอและปฏิบัติตามคำแนะนำในการใส่รีเทนเนอร์ค่ะ

จัดฟันแล้วหน้าเรียวขึ้นจริงหรือไม่

การจัดฟันสามารถส่งผลให้ใบหน้าเรียวขึ้นได้ในบางกรณีค่ะ แต่ไม่ใช่ทุกคนที่จะได้ผลลัพธ์แบบนี้นะคะ ผลกระทบต่อรูปหน้าขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่างค่ะ

ในกรณีที่การจัดฟันอาจทำให้ใบหน้าเรียวขึ้น: • คนไข้ที่มีฟันหน้ายื่น (overjet มาก) เมื่อจัดฟันให้ฟันหน้าเข้าที่ ริมฝีปากจะเข้าที่มากขึ้น ทำให้ใบหน้าดูเรียวขึ้นค่ะ • คนไข้ที่มีขากรรไกรล่างถอยหลัง เมื่อได้รับการแก้ไขด้วยการจัดฟัน อาจทำให้โครงหน้าสมดุลขึ้นและดูเรียวขึ้นค่ะ • การจัดฟันที่มีการถอนฟันกรามน้อยในบางกรณี อาจทำให้กล้ามเนื้อแก้มเข้าที่มากขึ้น ส่งผลให้ใบหน้าดูเรียวขึ้นค่ะ

อย่างไรก็ตาม หมอขอเรียนให้ทราบว่า: • การจัดฟันไม่ได้ออกแบบมาเพื่อวัตถุประสงค์หลักในการทำให้หน้าเรียวค่ะ แต่เพื่อแก้ไขการเรียงตัวของฟันและการสบฟันค่ะ • โครงสร้างใบหน้ามีผลมาจากพันธุกรรมและโครงสร้างกระดูกเป็นหลัก ซึ่งการจัดฟันอย่างเดียวอาจไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้มากนักค่ะ • น้ำหนักตัวและไขมันบริเวณใบหน้าก็มีผลต่อความเรียวของใบหน้าค่ะ

หมอแนะนำให้ปรึกษาทันตแพทย์จัดฟันเพื่อประเมินกรณีเฉพาะของคุณนะคะ ทันตแพทย์สามารถวิเคราะห์โครงสร้างใบหน้าและคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดขึ้นจากการจัดฟันได้โดยคร่าว ๆ ค่ะ