ฟันปลอมสามารถเคี้ยวอาหารได้หรือไม่

ฟันปลอมสามารถเคี้ยวอาหารได้แน่นอนค่ะ! นั่นเป็นหนึ่งในวัตถุประสงค์หลักของการทำฟันปลอมเลยค่ะ แต่ความสามารถในการเคี้ยวอาจแตกต่างกันไปตามประเภทของฟันปลอม

ฟันปลอมบางซี่ (แบบถอดได้) สามารถเคี้ยวอาหารได้ค่อนข้างดี เพราะมีการยึดเกาะกับฟันธรรมชาติที่เหลืออยู่ ทำให้มั่นคงพอสมควร คนไข้ของหมอหลายคนบอกว่าสามารถเคี้ยวอาหารได้เกือบทุกชนิด ยกเว้นอาหารที่แข็งจัดหรือเหนียวมากๆ

ฟันปลอมทั้งปาก (แบบถอดได้) อาจมีข้อจำกัดมากกว่า เพราะยึดอยู่กับเหงือกด้วยแรงดูดเท่านั้น ประสิทธิภาพการเคี้ยวอาจลดลงประมาณ 30-40% เมื่อเทียบกับฟันธรรมชาติ ฟันปลอมทั้งปากด้านบนมักมั่นคงกว่าด้านล่าง เพราะมีเพดานปากช่วยในการยึดเกาะ

ฟันปลอมบนรากเทียม ให้ประสิทธิภาพในการเคี้ยวดีที่สุด ใกล้เคียงกับฟันธรรมชาติมากที่สุด คนไข้ที่ใช้ฟันปลอมแบบนี้สามารถเคี้ยวอาหารได้เกือบทุกชนิด รวมถึงอาหารที่มีความแข็งปานกลาง เช่น แอปเปิล แครอท หรือเนื้อสัตว์ต่างๆ

ในช่วงแรกที่เพิ่งใส่ฟันปลอม หมอแนะนำให้เริ่มจากอาหารที่นุ่มและตัดเป็นชิ้นเล็กๆ ก่อน เช่น ปลานึ่ง ไข่ ผักต้มสุก ผลไม้นิ่มๆ แล้วค่อยๆ เพิ่มความแข็งของอาหารเมื่อคุ้นเคยมากขึ้น

เคล็ดลับในการเคี้ยวอาหารด้วยฟันปลอม:

• เคี้ยวอาหารทั้งสองข้างพร้อมกัน (ไม่เคี้ยวข้างเดียว) เพื่อป้องกันฟันปลอมเอียงหรือหลุด
• ตัดอาหารเป็นชิ้นเล็กๆ เพื่อให้เคี้ยวง่ายขึ้น
• หลีกเลี่ยงอาหารที่เหนียวมาก เช่น หมากฝรั่ง ลูกอม ทอฟฟี่
• ระวังอาหารที่มีเมล็ดเล็กๆ เช่น งา หรือข้าวโพด ซึ่งอาจเข้าไปติดใต้ฟันปลอมได้

หมอเคยมีคนไข้ท่านหนึ่งที่ทำฟันปลอมทั้งปากแบบยึดกับรากเทียม เมื่อก่อนท่านกินได้แต่อาหารอ่อนๆ แต่หลังจากได้ฟันปลอมชนิดนี้ ท่านสามารถกินผลไม้สดได้อีกครั้ง ท่านดีใจมากที่ได้กลับมาทานส้มโอซึ่งเป็นผลไม้โปรดที่ไม่ได้กินมาหลายปีค่ะ

ใส่ฟันปลอมเจ็บมั้ย

เรื่องนี้หมอถูกถามบ่อยมากเลยค่ะ คนไข้หลายคนกังวลเรื่องความเจ็บปวดก่อนตัดสินใจทำฟันปลอม

ในช่วงแรกของการใส่ฟันปลอม อาจมีความรู้สึกไม่สบายบ้าง แต่ไม่ถึงกับเจ็บปวดรุนแรงนะคะ หมอจะอธิบายความรู้สึกที่อาจเกิดขึ้นให้ฟังค่ะ:

ช่วงวันแรกๆ ที่ใส่ฟันปลอม คุณอาจรู้สึกแปลกๆ เหมือนมีสิ่งแปลกปลอมในปาก ซึ่งเป็นเรื่องปกติค่ะ เพราะร่างกายยังไม่คุ้นเคยกับฟันปลอม บางคนอาจรู้สึกเจ็บเล็กน้อยตรงจุดที่ฟันปลอมกดทับเหงือก โดยเฉพาะเวลาเคี้ยวอาหาร

หมอเคยมีคนไข้ที่เปรียบเทียบความรู้สึกว่าคล้ายกับตอนใส่รองเท้าใหม่ที่อาจกดเท้าบ้างในช่วงแรก แต่หลังจากใส่ไปสักพัก รองเท้าก็จะนิ่มและสบายขึ้น ฟันปลอมก็เช่นกันค่ะ

ถ้ามีจุดที่เจ็บมากผิดปกติ หรือมีแผลเกิดขึ้น ให้รีบกลับมาพบหมอนะคะ เพราะอาจต้องปรับแต่งฟันปลอมเพื่อไม่ให้กดเหงือกมากเกินไป การปรับแต่งฟันปลอมเป็นเรื่องปกติมากในช่วงแรก คนไข้บางคนอาจต้องมาปรับ 2-3 ครั้งกว่าจะสบายปาก

จากประสบการณ์ของหมอ คนไข้ส่วนใหญ่จะรู้สึกสบายขึ้นมากภายใน 2 สัปดาห์แรก และเมื่อเวลาผ่านไป 3-4 สัปดาห์ ความรู้สึกแปลกปลอมและไม่สบายต่างๆ จะหายไป คุณจะใช้ฟันปลอมได้อย่างเป็นธรรมชาติมากขึ้นค่ะ

หมอมีเคล็ดลับเล็กๆ น้อยๆ สำหรับคนไข้ที่เพิ่งเริ่มใส่ฟันปลอมใหม่ คือให้เริ่มจากอาหารที่อ่อนนุ่ม เคี้ยวง่ายก่อน แล้วค่อยๆ ปรับไปกินอาหารที่แข็งขึ้นตามลำดับ และที่สำคัญ อย่าลืมมาตามนัดเพื่อให้หมอปรับแต่งฟันปลอมให้พอดีกับปากของคุณนะคะ

การปรับตัวให้คุ้นเคยกับฟันปลอมของแต่ละคนใช้เวลาไม่เท่ากันค่ะ จากประสบการณ์ที่หมอดูแลคนไข้มา สามารถแบ่งช่วงเวลาการปรับตัวได้ประมาณนี้:

สัปดาห์แรก - เป็นช่วงที่ยากที่สุดค่ะ คนไข้มักรู้สึกว่าฟันปลอมเกะกะมาก มีน้ำลายเยอะ พูดไม่ชัด และอาจมีจุดเจ็บบ้าง หมอเคยมีคนไข้ท่านหนึ่งบอกว่ารู้สึกเหมือนมี "ของแปลกปลอมชิ้นใหญ่" อยู่ในปาก ซึ่งเป็นเรื่องปกติมากค่ะ

สัปดาห์ที่ 2 - อาการต่างๆ จะเริ่มดีขึ้นค่ะ คนไข้เริ่มพูดชัดขึ้น น้ำลายลดลงเป็นปกติ และเริ่มรับประทานอาหารได้หลากหลายขึ้น ลิ้นเริ่มปรับตำแหน่งและไม่รู้สึกคับปากเท่าเดิม

สัปดาห์ที่ 3-4 - ส่วนใหญ่คนไข้จะเริ่มรู้สึกสบายกับฟันปลอมมากขึ้นแล้วค่ะ สามารถพูดได้ชัดเจน เคี้ยวอาหารได้ใกล้เคียงปกติ และบางคนถึงกับลืมไปว่ากำลังใส่ฟันปลอมอยู่

1-2 เดือน - คนไข้เกือบทั้งหมดจะปรับตัวได้สมบูรณ์ในช่วงนี้ค่ะ ใช้ฟันปลอมได้อย่างเป็นธรรมชาติ พูดคุยและรับประทานอาหารได้เกือบเหมือนใช้ฟันธรรมชาติ

ปัจจัยที่มีผลต่อระยะเวลาในการปรับตัวมีหลายอย่างค่ะ เช่น:

• อายุ - คนไข้สูงอายุมักใช้เวลาปรับตัวนานกว่า
• ประเภทของฟันปลอม - ฟันปลอมบางซี่ปรับตัวได้เร็วกว่าฟันปลอมทั้งปาก
• สภาพเหงือกและกระดูก - คนที่มีสันเหงือกดีจะปรับตัวได้เร็วกว่า
• ทัศนคติ - คนที่มีทัศนคติเชิงบวกและความอดทนมักปรับตัวได้เร็วกว่า

หมอมีเคล็ดลับช่วยให้ปรับตัวเร็วขึ้นค่ะ:

1. ใส่ฟันปลอมต่อเนื่อง แม้จะรู้สึกไม่สบายในช่วงแรก (ยกเว้นตอนนอน)
2. ฝึกอ่านออกเสียงเพื่อปรับการพูด
3. เริ่มจากอาหารอ่อนนุ่ม แล้วค่อยๆ เปลี่ยนเป็นอาหารที่เคี้ยวยากขึ้น
4. แบ่งอาหารเป็นชิ้นเล็กๆ และเคี้ยวทั้งสองข้างพร้อมกัน
5. มาพบหมอตามนัดเพื่อปรับแต่งฟันปลอมให้พอดี

คุณลุงคนไข้ของหมอท่านหนึ่งอายุ 75 ปี เคยบอกว่า "หมอครับ ตอนแรกผมคิดว่าจะใช้ไม่ได้เลย แต่พอผ่านไปเดือนกว่า ตอนนี้ผมกินข้าวได้อร่อยจนลืมว่าใส่ฟันปลอมซะอีก"

อย่าลืมนะคะว่า ความอดทนในช่วงแรกจะส่งผลให้คุณมีความสุขกับฟันปลอมในระยะยาวค่ะ!

ฟันปลอม อายุการใช้งานกี่ปี

อายุการใช้งานของฟันปลอมแต่ละประเภทแตกต่างกันไปค่ะ โดยทั่วไปฟันปลอมมีอายุการใช้งานประมาณ 5-10 ปี แต่ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย หมอจะอธิบายแยกตามประเภทนะคะ:

ฟันปลอมถอดได้เฉพาะซี่ (Partial Denture)

• แบบโครงโลหะ: อายุการใช้งานประมาณ 7-10 ปี
• แบบอะคริลิก: อายุการใช้งานประมาณ 3-5 ปี
• แบบยืดหยุ่น: อายุการใช้งานประมาณ 3-5 ปี

ฟันปลอมทั้งปาก (Complete Denture)

• อายุการใช้งานโดยเฉลี่ย 5-7 ปี
• แบบมีฐานนิ่ม: อาจต้องเปลี่ยนฐานนิ่มทุก 1-2 ปี แต่ตัวฟันปลอมใช้ได้นาน 5-7 ปี

ฟันปลอมบนรากเทียม

• อายุการใช้งานประมาณ 8-15 ปี ขึ้นอยู่กับการดูแล
• ส่วนของรากเทียมอาจอยู่ได้ตลอดชีวิตถ้าไม่มีปัญหา

หมอมีคนไข้หลายท่านที่ดูแลฟันปลอมเป็นอย่างดี จนใช้งานได้นานเกิน 10 ปีเลยค่ะ แต่ก็มีบางท่านที่ต้องทำใหม่เร็วกว่าเพราะการเปลี่ยนแปลงของเหงือกและกระดูก

ปัจจัยที่มีผลต่ออายุการใช้งานของฟันปลอม:

1. การดูแลรักษา - ทำความสะอาดสม่ำเสมอจะช่วยยืดอายุการใช้งาน
2. นิสัยการบดเคี้ยว - คนที่กัดฟันแรงหรือบดฟันตอนนอนอาจทำให้ฟันปลอมสึกเร็ว
3. การเปลี่ยนแปลงของเหงือก - เมื่อเหงือกยุบตัวลง ฟันปลอมจะหลวมและไม่พอดี
4. การปรับแต่งเป็นระยะ - การเติมฐานและปรับแต่งสม่ำเสมอช่วยยืดอายุการใช้งาน
5. ชนิดของอาหาร - อาหารแข็งหรือเหนียวอาจทำให้ฟันปลอมเสียหายเร็วขึ้น

เคล็ดลับในการยืดอายุฟันปลอมที่หมอแนะนำคนไข้เสมอ:

• ถอดล้างทำความสะอาดทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร
• แช่ในน้ำยาทำความสะอาดเฉพาะเป็นประจำ
• ถอดฟันปลอมก่อนนอนเพื่อให้เหงือกได้พัก
• มาพบทันตแพทย์ปีละ 1-2 ครั้งเพื่อตรวจสอบและปรับแต่ง
• หลีกเลี่ยงการใช้ฟันปลอมกัดของแข็งจัด

หมอแนะนำให้เริ่มพิจารณาทำฟันปลอมใหม่เมื่อพบว่าฟันปลอมหลวม ไม่พอดี มีรอยร้าวหรือแตก หรือมีสีที่เปลี่ยนไปมากค่ะ

ใส่ฟันปลอม น่าอาย ไหม

ใส่ฟันปลอมไม่น่าอายเลยค่ะ! ในความเป็นจริง ฟันปลอมสมัยใหม่ถูกออกแบบมาให้สวยงามและเป็นธรรมชาติมากจนแทบไม่มีใครสังเกตเห็นว่าคุณใส่ฟันปลอมอยู่

หมอมีคนไข้หลายคนที่กังวลเรื่องนี้ก่อนตัดสินใจทำฟันปลอม คุณลูกค้ารายหนึ่งเป็นพนักงานต้อนรับโรงแรม เธอกังวลว่าแขกจะสังเกตเห็นฟันปลอมขณะที่เธอพูดคุย แต่หลังจากได้ใส่ฟันปลอมที่ออกแบบมาอย่างดี เธอกลับได้รับคำชมเรื่องรอยยิ้มสวยจากแขกหลายคน โดยที่พวกเขาไม่รู้เลยว่าเธอใส่ฟันปลอมอยู่!

ปัจจุบันเทคโนโลยีทางทันตกรรมก้าวหน้าไปมาก ฟันปลอมมีความสวยงามและเป็นธรรมชาติกว่าในอดีตมาก หมอสามารถเลือกสีและรูปร่างของฟันให้เข้ากับใบหน้า อายุ และบุคลิกของคุณได้อย่างกลมกลืน

จริงๆ แล้วสิ่งที่น่าอายกว่าคือการมีฟันที่ผุ เสียหาย หรือไม่มีฟันเลย ซึ่งอาจส่งผลต่อบุคลิกภาพและความมั่นใจ เมื่อเทียบกันแล้ว การมีฟันปลอมที่สวยงามทำให้คุณยิ้มได้อย่างมั่นใจ พูดได้ชัดเจน และเคี้ยวอาหารได้ดีขึ้น จึงไม่มีอะไรให้ต้องอายเลยค่ะ

นอกจากนี้ การใส่ฟันปลอมยังเป็นการดูแลสุขภาพช่องปากและป้องกันปัญหาในระยะยาว เช่น การเคลื่อนของฟันที่เหลือ หรือการสูญเสียมวลกระดูกขากรรไกร เป็นการลงทุนเพื่อสุขภาพตัวเองค่ะ

สุดท้ายนี้ หมออยากบอกว่า คนรอบตัวเรามักไม่ได้สังเกตเรื่องฟันปลอมมากอย่างที่เราคิด พวกเขาจะเห็นแค่รอยยิ้มที่สวยงามและความมั่นใจของคุณมากกว่าค่ะ!