ต้องเข้าใจก่อนว่าก่อนจัดฟันจะต้องเคลียร์ช่องปากเพื่อแก้ปัญหาฟันที่อาจส่งผลต่อการใส่เครื่องมือจัดฟัน โดยเริ่มจากการขูดหินปูนเพื่อเอาเศษอาหารและแบคทีเรียออก อาจรู้สึกเสียวฟันหรือรู้สึกเจ็บบ้างเล็กน้อย แต่หากคนไข้มีฟันบิ่น ฟันแตก หรือฟันผุลึกไปถึงรากฟัน อาจต้องอุดฟันเพื่อให้ฟันกลับมาเป็นธรรมชาติ ทั้งนี้อาจมีการกรอฟันที่อาจสร้างความรู้สึกเสียวฟันหรือเจ็บบ้าง ขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่อุดและฟันผุที่พบ หากฟันผุลึกมากจนใกล้ถึงโพรงประสาทฟัน ทันตแพทย์จะฉีดยาชาไว้ก่อนเพื่อบรรเทา อาการเจ็บระหว่างการรักษา ส่วนกรณีที่คนไข้มีฟันคุด ทันตแพทย์จะผ่าฟันคุดออกก่อน ทั้งนี้อาจใช้เวลาประมาณ 15-60 นาที ขึ้นอยู่กับลักษณะฟันของคนไข้ เมื่อผ่าเสร็จจะมีอาการเจ็บตามมาประมาณ 2-3 วัน แล้วจะค่อย ๆ ดีขึ้นตามลำดับ หรือบางกรณีที่ต้องถอนฟันเพื่อให้ง่ายต่อการจัดฟัน ทันตแพทย์จะฉีดยาชาเพื่อบรรเทาอาการปวด ส่วนอาการเจ็บหลังการถอนฟันจะค่อย ๆ ดีขึ้นภายใน 5-7 วัน

สำหรับอาการเจ็บขณะติดตั้งเครื่องมือจัดฟันนั้น ขึ้นอยู่กับคนไข้แต่ละคน โดยเฉพาะผู้ที่ต้องจัดฟันเป็นครั้งแรก เนื่องจากแรงของเครื่องมือที่ใช้ดันฟันไปกดหลอดเลือดเพื่อดันฟันให้เคลื่อนที่ไปยังตำแหน่งที่ทันตแพทย์วางแผนการรักษา แต่หากคนไข้รู้สึกว่าทนความเจ็บปวดไม่ไหวหลังจากการติดตั้งเครื่องมือจัดฟันสามารถปรึกษาทันตแพทย์เพื่อปรับแรงดึงให้เหมาะสมได

อาการเจ็บหรือปวดฟันหลังการติดเครื่องมือจัดฟันมาจากแรงดันฟันที่ไปกดหลอดเลือดแดง รวมถึงความรู้สึกไม่คุ้นชินที่มีเครื่องมือติดอยู่ในช่องปาก ส่วนมากอาการเจ็บปวดหลังการติดเครื่องมือจะทุเลาลงภายใน 3-5 วัน

แนะนำให้คนไข้ทานยาแก้ปวดอย่างพาราเซตามอล (Paracetamol) รวมถึงงดความเสี่ยงต่อการใช้งานฟันมากเกินไปด้วยการรับประทานอาหารอ่อน นอกจากจะช่วยป้องกันอาการปวดฟันจากการใช้ฟันกัดอาหารที่แข็งเกินไปแล้ว ยังช่วยลดเศษอาหารติดตามเครื่องมือจัดฟันอีกด้วย

การถอนฟันเพื่อเพิ่มช่องว่างในฟันสามารถเคลื่อนที่ไปในตำแหน่งที่เหมาะสม แต่การถอนฟันนั้นไม่ได้เกิดกับคนไข้ทุกคน แล้วแต่โครงสร้างฟันและการพิจารณาแผนการรักษาของทันตแพทย์

โดยทั่วไปจะถอนอยู่ที่ประมาณ 1-4 ซี่ไม่รวมฟันคุด

ไม่จำเป็น หากทันตแพทย์ประเมินว่าฟันคุดซี่นั้น ๆ จะไม่ขึ้นมารบกวนระหว่างกระบวนการรักษา ถ้ามีแนวโน้มว่าฟันซี่นั้น ๆ จะขึ้นมาระหว่างการจัดฟันทันตแพทย์จะผ่าก่อน แต่อย่างไรก็ตามเมื่อจัดฟันเสร้จแล้วทันตแพทย์ก็จะแนะนำให้ผ่าออกอยู่ดี เพราะฟันคุดจะไปขัดขวางการใส่รีเทนเนอร์ ทำให้รีเทนเนอร์ไม่กระชับ ฟันจึงกลับมาซ้อนเกใหม่ได้

แม้ว่าการจัดฟันจะควรทำตั้งแต่ตรวจพบปัญหาฟัน แต่ช่วงอายุที่เหมาะต่อการจัดฟันมากที่สุดคืออายุ 12-15 ปี ซึ่งเป็นช่วงที่ฟันน้ำนมหลุดออกครบทุกซี่แล้วและฟันแท้ซึ่งเป็นฟันที่ใช้งานถาวร โผล่ขึ้นมามากขึ้น ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับเครื่องมือจัดฟันด้วย หากเป็นเครื่องมือจัดฟันทั่วไป ทันตแพทย์จะแนะนำให้รอจนถึงอายุ 12 ปี แต่หากจัดฟันแบบใสในเด็ก ทันตแพทย์จะแนะนำให้จัดฟันได้ตั้งแต่อายุ 6 ปีขึ้นไป (ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล) เนื่องจากการจัดฟันแบบใสในเด็กถูกออกแบบมาสำหรับเด็กที่มีฟันแท้คู่แรกงอกขึ้นมา หากต้องการทราบข้อมูลรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการจัดฟันเด็ก จัดฟันได้ตั้งแต่อายุเท่าไร สามารถอ่านต่อได้ที่บทความนี้ >>> เด็กจัดฟันอายุเท่าไหร่ดี แตกต่างจากการจัดฟันตอนโตมากแค่ไหน

การปักหมุดเป็นหนึ่งในกระบวนรักษาเพื่อควบคุมทิศทางของฟันที่ยื่นมากๆ หรือสูญเสียฟันหลังตั้งแต่ 1 ซี่ขึ้นไป ดังนั้นจึงไม่ใช่คนไข้ทุกคนต้องปักหมุดฟันจะขึ้นอยู่กับการพิจารณาของทันตแพทย์

ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล บางกรณีที่หน้าเรียวขึ้นเนื่องจากมีปัญหาฟันหน้ายื่นออกมา ใบหน้าจึงดูใหญ่ขึ้น แต่เมื่อถอนฟันที่มีปัญหาออกไปแล้วจัดฟัน จะช่วยให้กระดูกขาากรรไกรยื่นออกมาน้อยลง ปากที่อูม ออกมาตามฟันหน้าที่ยื่น ก็ยุบลงตามฟันที่ถูกดันเข้าไปข้างใน, หากมีขากรรไกรยื่นออกมาจนฟันไม่สบกัน เมื่อผ่าตัดและจัดฟันเสร็จแล้วจะมีขากรรไกรเล็กลง หรือบางคนที่มีฟันคร่อมกันก็มีใบหน้าที่ดูเรียว ยาวขึ้นหลังจากจัดฟันมอง เนื่องจากเห็นฟันล่างชัดเจนขึ้นนั่นเอง ดังนั้นใบหน้าจะเรียวมั้ย ขึ้นอยู่กับ ปัญหาฟันในช่องปากเพียงอย่างเดียวเท่านั้น หากไม่ได้มีปัญหาที่เกี่ยวเนื่องไปจนถึงโครงหน้าก็อาจไม่เกิดความเปลี่ยนแปลงใด ๆ เกี่ยวกับใบหน้าหลังจากการจัดฟัน