บอกลาช่องว่าง! จัดฟันแล้วฟันห่าง ไม่ใช่ปัญหาใหญ่เกินแก้!

หนึ่งในปัญหาที่อาจสร้างความกังวลใจให้แก่ผู้ที่กำลังวางแผนจัดฟันหรือผู้ที่เพิ่งจัดฟันเสร็จแล้วก็ตาม นั่นก็คือปัญหาจัดฟันแล้วฟันห่างค่ะ ทั้งที่ตั้งใจจัดฟันแก้ปัญหาฟันเรียงตัวไม่เป็นระเบียบแล้วแท้ๆ แต่กลับมีช่องว่างเกิดขึ้น ว่าแต่ช่องว่างนี้เกิดจากอะไร มีวิธีแก้และป้องกันได้ด้วยตัวเองไหม หมอณัฐจะมาเล่าให้ฟังผ่านบทความนี้กันค่ะ

จัดฟันแล้วฟันห่างเกิดจากอะไร?

1. การไม่ใส่รีเทนเนอร์อย่างสม่ำเสมอ

ถือเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดหลังจากการถอดเครื่องมือจัดฟันออกไปแล้วค่ะ เพราะรีเทนเนอร์มีหน้าที่คงสภาพฟันให้อยู่ในตำแหน่งที่จัดไว้ เพราะหลังจัดฟันเสร็จใหม่ๆ รากฟันและกระดูกโดยรอบยังไม่มั่นคง ฟันจึงมีแนวโน้มที่จะเคลื่อนกลับไปยังตำแหน่งเดิมได้ง่าย หากคนไข้ไม่ใส่รีเทนเนอร์ตามคำแนะนำของทันตแพทย์ ฟันจะค่อยๆ เคลื่อนตัวโดยไม่มีแรงคงที่คอยควบคุม ส่งผลให้เกิดช่องว่างระหว่างฟัน ฟันเก หรือเรียงตัวผิดรูปในระยะยาวได้ ซึ่งหากปล่อยไว้นานเกินไป อาจต้องกลับมาจัดฟันใหม่ทั้งหมดค่ะ

2. การถอนฟันเพื่อจัดฟัน

ในบางกรณี ทันตแพทย์อาจจำเป็นต้องถอนฟันบางซี่ออกเพื่อสร้างพื้นที่ให้ฟันเคลื่อนที่และเรียงตัวได้ดีขึ้น โดยเฉพาะในผู้ที่มีฟันซ้อนเกหรือขากรรไกรแคบ ซึ่งการถอนฟันจะช่วยให้ฟันซี่อื่นมีพื้นที่เคลื่อนตัวเข้าสู่แนวเรียงที่สวยงาม แต่หากเกิดการเคลื่อนที่ของฟันไม่สมบูรณ์ เช่น ฟันไม่เคลื่อนเข้าช่องที่ถอนไว้ครบ หรือฟันเคลื่อนช้าในบางตำแหน่ง ก็อาจทำให้ช่องว่างบางส่วนยังคงเหลืออยู่แม้จะจัดฟันเสร็จแล้วก็ตาม

3. พฤติกรรมบางอย่างที่ส่งผลต่อฟัน

อย่างการดันลิ้นไปข้างหน้าขณะกลืนน้ำหรืออาหาร เป็นพฤติกรรมที่ลิ้นจะออกแรงดันฟันหน้าอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ฟันค่อยๆ เคลื่อนออกจากแนวและเกิดช่องว่างขึ้นได้โดยไม่รู้ตัว หรือแม้แต่การพูดหรือกลืนอาหารที่ลิ้นมีตำแหน่งผิดปกติ ก็อาจกระตุ้นให้เกิดแรงดันซ้ำๆ บริเวณฟันหน้าได้เช่นกัน นอกจากนี้การดูดนิ้วในวัยเด็กเป็นประจำ แม้จะเลิกไปแล้ว แต่ก็อาจส่งผลต่อโครงสร้างขากรรไกรหรือแนวฟัน ทำให้ฟันเคลื่อนกลับหรือเกิดฟันห่างได้ในอนาคต

4. โรคเหงือกและกระดูกเบ้าฟัน

หากเกิดเหงือกอักเสบหรือกระดูกเบ้าฟันละลาย ก็อาจทำให้ฟันเคลื่อนที่และเกิดช่องว่างได้ เนื่องจากโครงสร้างที่ยึดฟันไม่แข็งแรงพอ (เกิดจากการสะสมของคราบพลัคและหินปูนที่ไม่ได้รับการทำความสะอาดอย่างทั่วถึง) จนนำไปสู่ภาวะเหงือกอักเสบเรื้อรัง เมื่อกระดูกรองรับรากฟันถูกทำลาย ฟันจะมีแรงยึดที่ไม่มั่นคงพอและเริ่มโยก เคลื่อน หรือห่างออกจากกันได้โดยไม่รู้ตัว

5. การเจริญเติบโตของขากรรไกรที่ไม่สมบูรณ์

การเจริญเติบโตของขากรรไกรในผู้ป่วยบางรายอาจยังไม่สิ้นสุดหลังจากจัดฟันเสร็จแล้ว ทำให้ตำแหน่งฟันเปลี่ยนแปลงไปและเกิดช่องว่างขึ้นในเวลาต่อมา โดยเฉพาะในวัยรุ่นหรือผู้ที่จัดฟันตั้งแต่อายุยังน้อย ซึ่งโครงสร้างกระดูกใบหน้ายังคงพัฒนาอยู่ ฟันอาจเคลื่อนตามแรงเจริญเติบโตของขากรรไกรที่ไม่สมดุล

6. การรักษาที่ไม่สมบูรณ์หรือการวางแผนที่ไม่เหมาะสม

แม้จะพบได้น้อย แต่ในบางกรณี หากทันตแพทย์วางแผนการจัดฟันไม่ละเอียดพอหรือรักษาไม่เป็นไปตามแผน ก็อาจทำให้เกิดฟันห่างได้เช่นกัน ทั้งจากการควบคุมแรงดึงฟันไม่เหมาะสม หรือการเคลื่อนฟันในทิศทางที่ไม่สัมพันธ์กับโครงสร้างขากรรไกร ซึ่งจะทำให้ฟันเข้าที่ได้ไม่สมบูรณ์และเกิดช่องว่างระหว่างซี่ฟันหลังการรักษา

จัดฟันแล้วฟันห่าง อันตรายไหม?

หลายคนอาจคิดว่าก็แค่ฟันห่าง แต่ที่จริงแล้วภาวะดังกล่าวเป็นอันตรายต่อสุขภาพช่องปากและสุขภาพโดยรวมได้ในระยะยาวเลยนะคะ ไม่ว่าจะเป็น

เคี้ยวอาหารผิดปกติ ฟันห่างทำให้แรงบดเคี้ยวไม่สมดุล ส่งผลให้เคี้ยวอาหารไม่ละเอียด เคี้ยวลำบากกว่าเดิม
เสียงลมรั่วเวลาพูด หากเกิดช่องว่างระหว่างฟัน โดยเฉพาะฟันหน้า ก็อาจทำให้การออกเสียงผิดเพี้ยน เช่น เสียง “ส” หรือ “ซ” ไม่ชัด
เศษอาหารติดง่าย ช่องว่างระหว่างฟันอาจทำให้เศษอาหารเข้าไปติดได้บ่อย ทำความสะอาดยากขึ้น หากคุณทำความสะอาดไม่ดีอาจเสี่ยงต่อฟันผุหรือเหงือกอักเสบ
ฟันเคลื่อนผิดตำแหน่งเพิ่มขึ้น หากปล่อยไว้นาน ไม่รีบแก้ไข ฟันซี่ข้างเคียงอาจล้มหรือเคลื่อนเข้าช่องว่างจนแนวฟันผิดรูป
ผลกระทบต่อบุคลิกภาพและความมั่นใจ ฟันห่างอาจส่งผลต่อความมั่นใจในรอยยิ้มที่ลดลง อาจทำให้คุณรู้สึกไม่มั่นใจเมื่อต้องพูดหรือยิ้มในที่สาธารณะ
อาจต้องกลับมาจัดฟันใหม่ หากช่องว่างระหว่างฟันมากเกินไป หรือเริ่มส่งผลต่อโครงสร้างโดยรวม อาจต้องใส่รีเทนเนอร์เฉพาะจุดหรือจัดฟันใหม่

ฟันห่างหลังจัดฟัน แก้อย่างไรดี?

1. ใส่รีเทนเนอร์

หากฟันห่างเกิดจากการไม่ใส่รีเทนเนอร์ ทันตแพทย์จะให้คุณกลับมาใส่รีเทนเนอร์อย่างเคร่งครัด ทั้งนี้อาจเป็นรีเทนเนอร์แบบใสที่ออกแบบมาเพื่อขยับฟันให้ชิดกัน หรือเป็นรีเทนเนอร์แบบลวดติดแน่นที่ช่วยคงสภาพฟันได้ดีเยี่ยมในระยะยาว

2. จัดฟันเฉพาะจุด

ในกรณีที่ฟันห่างเล็กน้อย ทันตแพทย์อาจแนะนำให้จัดฟันเฉพาะจุดในระยะเวลาสั้นๆ โดยใช้อุปกรณ์จัดฟันเพียงไม่กี่ซี่ เช่น ติดแบร็กเก็ตเฉพาะซี่ที่มีปัญหา หรือใช้เครื่องมือจัดฟันแบบใส (Aligners) เพื่อขยับให้ฟันกลับมาชิดกัน วิธีนี้ช่วยแก้ปัญหาได้ตรงจุดโดยไม่ต้องจัดฟันทั้งปาก แถมยังใช้เวลาในการรักษาน้อยกว่าและไม่ยุ่งยากเหมือนการจัดฟันเต็มรูปแบบอีกด้วย

3. ปิดช่องว่างด้วยวัสดุอุดฟัน

วิธีนี้เหมาะสำหรับช่องว่างขนาดเล็ก ทันตแพทย์จะใช้วัสดุอุดฟันสีเหมือนฟันมาเติมเต็มช่องว่างระหว่างฟัน ทำให้ฟันดูชิดกัน มีรูปทรงที่สวยงาม เป็นวิธีที่ทำได้รวดเร็วและไม่แพงนัก โดยวัสดุที่ใช้อุดสามารถปรับสีและรูปทรงให้กลมกลืนกับฟันธรรมชาติได้อย่างแนบเนียน หากคุณดูแลรักษาดี ก็สามารถอยู่ได้นานหลายปีโดยไม่ต้องเปลี่ยนบ่อยค่ะ

4. การทำวีเนียร์ (Veneers)

หากช่องว่างมีขนาดใหญ่ หรือต้องการปรับรูปทรงฟันให้สวยงามขึ้น การทำวีเนียร์อาจเป็นทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับใครหลายคน เพราะวีเนียร์เป็นวัสดุบางๆ ที่ถูกยึดติดบนผิวหน้าฟันเพื่อแก้ไขปัญหาช่องว่าง สี และรูปทรงของฟัน วีเนียร์ถูกออกแบบมาให้เข้ากับสีฟันธรรมชาติและปรับให้รอยยิ้มดูสมบูรณ์แบบมากขึ้น อีกทั้งเป็นวิธีที่ให้ผลลัพธ์ถาวรและดูเป็นธรรมชาติแบบแยกไม่ออกเลยทีเดียว

อ่านรายละเอียดเพิ่มเติม: วีเนียร์

5. ครอบฟัน (Dental Crowns)

ในกรณีที่ฟันมีปัญหาอื่นร่วมด้วย เช่น ฟันแตก ฟันบิ่น ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ทำครอบฟันเพื่อแก้ปัญหาทั้งเรื่องรูปทรงและช่องว่างของฟันไปพร้อมกัน ครอบฟันจะครอบคลุมฟันซี่นั้นทั้งหมดเพื่อเสริมความแข็งแรงและความทนทานของฟัน พร้อมทั้งปรับรูปลักษณ์ให้ฟันสวยงามอย่างเป็นธรรมชาติ นอกจากนี้ครอบฟันยังช่วยป้องกันฟันจากการสึกกร่อนหรือเสียหายเพิ่มเติมในอนาคตด้วยค่ะ

อ่านรายละเอียดเพิ่มเติม: ครอบฟัน

ป้องกันอย่างไรไม่ให้ฟันห่างหลังจัดฟัน

แม้ว่าการแก้ไขอาจไม่ใช่เรื่องยากอย่างที่คิด แต่การป้องกันย่อมดีกว่าการแก้ไขอย่างแน่นอนค่ะ หมอณัฐจะมาแนะนำข้อควรปฎิบัติที่จะช่วยลดความเสี่ยงที่ฟันจะห่างหลังจากจัดฟันให้กับคุณกันค่ะ

ใส่รีเทนเนอร์เป็นประจำ คนไข้ควรใส่รีเทนเนอร์ตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะในช่วงปีแรกๆ หลังถอดเครื่องมือ และอาจต้องใส่ไปตลอดชีวิต ขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของทันตแพทย์
ดูแลสุขภาพช่องปากให้ดี โดยเริ่มจากแปรงฟันวันละ 2 ครั้ง และใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง เพื่อป้องกันโรคเหงือกอักเสบที่อาจทำให้ฟันเคลื่อนที่ได้
พบทันตแพทย์ตามนัดหมายหรือพบเป็นประจำทุก 6 เดือน การตรวจสุขภาพฟันและรีเทนเนอร์ตามนัดหมายจะช่วยให้ทันตแพทย์ตรวจสอบสภาพฟันและรีเทนเนอร์ได้อย่างสม่ำเสมอและช่วยแก้ปัญหาได้อย่างทันท่วงที หากพบความผิดปกติภายในช่องปาก
หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง หากมีพฤติกรรมที่อาจส่งผลให้ฟันเคลื่อนที่ เช่น ลิ้นดุนฟัน พูดหรือกลืนอาหารที่ลิ้นมีตำแหน่งผิดปกติ ควรพยายามปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือปรึกษาทันตแพทย์เพื่อขอคำแนะนำเพิ่มเติม

สุดท้ายนี้หากคนไข้ต้องการจัดฟันจริงๆ หมอณัฐแนะนำให้ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับคลินิกทันตกรรมที่สนใจก่อนว่า มีความน่าเชื่อถือแค่ไหน ทันตแพทย์มีความชำนาญและประสบการณ์มากน้อยแค่ไหน แล้วตัวคลินิกเองเดินทางสะดวกไหม มีโปรโมชั่นที่น่าสนใจอะไรบ้าง ทั้งนี้ก็เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดสำหรับตัวคนไข้เองค่ะ

อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการจัดฟัน คลิก >>> จัดฟัน

บทความที่น่าสนใจ

ดูแลช่องปากที่ไหนดี ทำไมต้อง Toothluck Dental Clinic

หากคุณมีปัญหาช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นฟันซ้อนฟันเก ฟันห่าง ฟันสบผิดปกติ หรือกำลังมองหาคลินิกสำหรับดูแลฟัน เรา Tooth Luck Detal Clinic เป็นคลินิกทันตกรรมสำหรับเด็กและทุกคนในครอบครัว เรามีทีมทันตแพทย์พร้อมให้บริการทันตกรรมมากมาย ไม่ว่าจะเป็นจัดฟัน ถอนฟัน ผ่าฟันคุด ฟอกสีฟัน ขูดหินปูน อุดฟัน รักษารากฟัน รากฟันเทียม วีเนียร์ ฟันปลอม และบริการทันตกรรมสำหรับเด็ก มาพร้อมเครื่องมือที่ทันสมัย ได้มาตรฐาน และครบครัน ทั้งนี้ก็เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีที่สุดสำหรับเด็ก ๆ และชาวจังหวัดขอนแก่นอย่างแท้จริง