หากคุณเป็นคนหนึ่งที่มีปัญหาสุขภาพช่องปากจนถึงขั้นต้องจัดฟันโดยด่วน อยากจะอยากรู้ว่าจัดฟันทั้งทีจะต้องเจอเครื่องมือจัดฟันอะไรบ้าง วันนี้หมอณัฐขออาสาพามาทำความรู้จักกับเครื่องมือต่าง ๆ ที่คุณควรรู้เพื่อการดูแลช่องปากที่ดีกันค่ะ ว่าแต่จะมีอะไรบ้าง ตามมาอ่านพร้อมกันได้เลยค่ะ
เครื่องมือจัดฟันมีอะไรบ้าง
1. แบร็กเก็ต (Bracket)
หรือที่ใครหลายคนรู้จักในชื่อว่า เหล็กจัดฟัน เป็นอุปกรณ์ที่ถูกออกแบบสำหรับฟันแต่ละซี่ โดยจะมีช่องตรงกลางไว้สำหรับใส่ลวดเข้าไป ตัวแบร็กเก็ตจะมีขอบสำหรับเกี่ยวยางจัดฟัน บางตัวอาจมีฮุก (Hook) รูปร่างคล้ายตะขอสำหรับเกี่ยวยางดึงฟันเพิ่มเติมค่ะ
2. ลวดจัดฟัน (Archwire)
ทำหน้าที่ช่วยควบคุมทิศทางและตำแหน่งการเคลื่อนตัวของฟันให้ตรงตามแผนการรักษาของคุณหมอ โดยลวดจัดฟันจะมี 2 แบบ ได้แก่ ลวดสแตนเลส (Stainless Steel) ซึ่งเป็นลวดที่มีความแข็งแรงทนทาน ไม่เป็นสนิมง่าย สามารถดัดขึ้นรูปได้ แถมยังมีความฝืดต่ำอีกด้วย และลวดไทเทเนียมนิกเกิ้ล (Nickle Titanium) เป็นลวดที่มีความนิ่ม สามารถโค้งงอและดัดกลับคืนรูปได้ง่าย จึงเหมาะสำหรับคนไข้ที่ยังมีฟันเกอยู่มาก
3. ยางจัดฟัน (Elastic)
เป็นห่วงยางขนาดเล็กที่ช่วยรัดแบร็กเก็ตกับลวดให้อยู่กับที่ เพื่อให้ฟันเคลื่อนที่และเรียงตัวตามตำแหน่งที่คุณหมอติดตั้งเครื่องมือเอาไว้ ยางจัดฟันในปัจจุบันมีทั้งหมด 3 ชนิด ได้แก่
- ยางรัดฟัน (O-ring) หรือยางมัดเครื่องมือ เป็นห่วงยางที่มีรูปร่างคล้ายตัวอักษร O ถือเป็นอุปกรณ์สำหรับจัดฟันยอดนิยมสำหรับวัยรุ่นเลยก็ว่าได้ เนื่องจากมีเฉดสีให้เลือกมากมาย สามารถเปลี่ยนสีใหม่ได้ทุกเดือนตามแผนการรักษาของคุณหมอ โดยยางชนิดนี้จะใช้กับเครื่องมือจัดฟันโลหะ
- เชนจัดฟัน (C-Chain) หรือที่ใครกลายคนรู้จักกันในชื่อ Chain หรือ Power-Chains เป็นยางจัดฟันที่มีลักษณะต่อยาวเป็นเส้นเดียว ช่วยรวบฟันให้ชิดกันหรือช่วยปิดช่องว่างขนาดเล็กของฟัน อีกทั้งช่วยเคลื่อนฟันให้เข้าที่มากขึ้น แต่ยางจัดฟันชนิดนี้ไม่จำเป็นต้องใส่ทุกคน เนื่องจากยางชนิดนี้เหมาะสำหรับคนไข้ที่มีช่องว่างของฟันมากเกินไปเท่านั้น โดยทั่วไปแล้วเชนจัดฟันมีสีให้เลือกมากมายเหมือนกับโอริงเลยค่ะ
- ยางดึงฟัน (Elastic) เป็นตัวเกี่ยวรัดระหว่างฟัน โดยยางดึงฟันจะเกี่ยวแบร็กเก็ตให้อยู่กับที่ เป็นอีกหนึ่งเครื่องมือที่ช่วยควบคุมให้ฟันเรียงตัวตามตำแหน่งการรักษา สำหรับระยะเวลาในการใส่ยางดึงฟันอาจขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของคุณหมอ คนไข้บางคนอาจต้องใส่ตลอดเวลา หรือบางคนใส่เฉพาะบางเวลา เท่านั้น ทั้งนี้คนไข้ควรเปลี่ยนยางดึงฟันทุก 12 – 24 ชั่วโมง เนื่องจากยางดึงฟันจะล้าและหมดแรงดึง ฟัน และที่สำคัญควรใส่ทันทีหลังรับประทานอาหารและทำความสะอาดฟันเสร็จ หากคนไข้ละเลยการใส่ยางดึงฟัน อาจทำให้ฟันเลื่อนไป-กลับได้ง่าย
4. ที่ยกฟัน (Bite)
เป็นอุปกรณ์สำหรับยกฟันให้สูงขึ้น ช่วยในการแก้ปัญหาสบฟันผิดปกติ ทั้งฟันสบลึก ฟันสบคร่อม และฟันสบแบบอื่น ที่ยกฟันอาจสร้างความลำบากในการบดเคี้ยวอาหารในช่วงแรกหลังการติดเครื่องมือแต่จะเริ่มชินเมื่อติดเครื่องมือได้ประมาณ 1-2 สัปดาห์ ที่ยกฟันในปัจจุบันมีให้เลือก 2 สี คือ สีฟ้าและสีเหมือนฟัน
5. หมุดจัดฟัน (Mini screws)
เป็นสกรูขนาดเล็กที่อาจใช้ในคนไข้บางรายที่มีฟันซ้อนเกมาก, ฟันหน้ายื่นมาก หรือคนไข้ที่ต้องการปิดช่องฟันกรามที่เคยถอนไปก่อนหน้านี้เพียงเท่านั้น โดยหมุดจัดฟันจะถูกฝังลงไปในกระดูกเพื่อทำหน้าที่เป็นหลักยึดสำหรับดึงฟัน อีกทั้งเป็นหลักยึดในการเกี่ยวยางสำหรับคนไข้ที่มีหลักยึดไม่เพียงพอ
6. บัทตอน (Button)
เป็นกระดุมติดหลังฟัน ทำหน้าที่เกี่ยวยางให้บิดฟันไปยังตำแหน่งที่คุณหมอต้องการ บัทตอนมีทั้งแบบที่คุณหมอเกี่ยวยางให้เองและแบบที่ให้คนไข้เกี่ยวยางด้วยตัวเอง
7. เพลทจัดฟัน (Plate)
เป็นอุปกรณ์จัดฟันที่คนไข้สามารถถอดเข้า-ออกได้ ช่วยแก้ปัญหาความผิดปกติของกรามและเพดานปาก รวมถึงแก้ตำแหน่งและปัญหาฟันสบ ฟันซ้อนเก นอกจากนี้ยังช่วยในการขยายขากรรไกรบน-ล่างของคนไข้ให้ง่ายต่อการรักษามากยิ่งขึ้น โดยเพลทจัดฟันจะสร้างขึ้นจากพิมพ์แบบจำลองฟันในช่องปากและยึดเกี่ยวฟันด้วยตะขอสำหรับยกการสบฟันให้สูงขึ้น
8. รีเทนเนอร์ (Retainer)
เป็นเครื่องมือคงสภาพฟันหลังจัดฟันเสร็จ ทำหน้าที่ป้องกันฟันที่เรียงตัวเป็นระเบียบแล้วไม่ให้เคลื่อนตัวกลับไปยังตำแหน่งเดิมก่อนจัดฟัน เนื่องจากฟันของคนเราในช่วง 1-2 ปีแรกหลังการจัดฟันจะเป็นระยะเวลาที่เซลล์กระดูกและรอบ ๆ รากฟันต้องจดจำตำแหน่งใหม่ หากคนไข้ละเลยการใส่รีเทนเนอร์เป็นเวลานาน อาจทำให้ฟันเคลื่อนตัวกลับไปยังตำแหน่งเดิมและเป็นเหตุให้ต้องจัดฟันรอบสองหรือสามได้ในอนาคต โดยระยะเวลาในการใส่รีเทนเนอร์จะแตกต่างกันตามช่วงเวลาดังนี้
- 6 เดือนแรกหลังจัดฟัน คนไข้ต้องใส่รีเทนเนอร์อย่างน้อยวันละ 22 ชั่วโมง ถอดออกได้เพียงเวลารับประทานอาหารและแปรงฟันเท่านั้น
- หลังจาก 6 เดือนแรกไปจนถึง 2 ปี คนไข้สามารถใส่รีเทนเนอร์เฉพาะตอนเข้านอน (ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของคุณหมอที่ทำการรักษา)
- 2 ปีขึ้นไป คนไข้ยังต้องใส่รีเทนเนอร์ไปตลอดชีวิต แต่สามารถใส่น้อยลงได้ หรืออาจใส่นอนเพียงวันเว้นวันก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของคุณหมอที่ทำการรักษา
ดูแลหลังจัดฟันอย่างไรได้บ้าง
- ทำความสะอาดช่องปากทุกครั้งหลังมื้ออาหาร เพื่อป้องกันการสะสมเศษอาหารที่อาจเกิดปัญหาช่องปากขณะจัดฟัน
- ทำความสะอาดช่องปากด้วยแปรงสีฟันสำหรับจัดฟัน ใช้ไหมขัดฟันและน้ำยาบ้วนปากควบคู่กันด้วย
- หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงที่อาจมีผลต่อเครื่องมือหรืออุปกรณ์จัดฟัน เช่น เล่นกีฬาที่เสี่ยงต่อการปะทะ, ใช้ฟันเปิดขวด, นอนกัดฟัน, ใช้ไม้จิ้มฟันแคะเศษอาหารตามซอกฟัน ฯลฯ
- ปฏิบัติตามคำแนะนำของคุณหมออย่างเคร่งครัด
- พบคุณหมอตามนัดทุกครั้ง เพื่อให้ผลการรักษาเป็นไปตามที่คุณหมอกำหนดไว้
- หากมีปัญหาเกี่ยวกับเครื่องมือหรืออุปกรณ์จัดฟัน หรือพบอาการปวดที่ยังไม่ทุเลาแม้จะผ่านมา 1 สัปดาห์แล้วก็ตาม ให้รีบพบคุณหมอโดยเร็วที่สุด
ดูวิดีโอเพิ่มเติม
@dr.nuttakul ตอบกลับ @rkkplus จัดฟันเหล็กแล้วเปลี่ยนเป็นจัดใสได้ไหม? #หมอณัฐคุณ #คลินิกทันตกรรมทูธลักค์ #toothluck #ทําฟันขอนแก่น #ทําฟันmrtแยกติวานนท์ #จัดฟันใส #รักสุขภาพ #tiktokสายความรู้ #รู้จากtiktok #tiktokuni
♬ A calm and warm healing song inspired by the farm – Akito orchestra
บทความที่น่าสนใจ
- ลักษณะฟันที่ควรจัดมีแบบไหนบ้าง ทำไมบางคนถึงไม่ต้องจัดฟัน
- ไขข้อข้องใจ ทำไมต้องเคลียร์ช่องปากก่อนจัดฟัน
- เลือกสียางจัดฟันทั้งที เลือกยังไงให้เข้ากับเราที่สุด
จัดฟันที่ไหนดี ทำไมต้อง Tooth Luck Dental Clinic
หากคุณมีปัญหาช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นฟันซ้อนฟันเก ฟันห่าง ฟันสบผิดปกติ เรา Tooth Luck Dental Clinic เป็นคลินิกทันตกรรมสำหรับเด็กและทุกคนในครอบครัว เรามีทีมทันตแพทย์พร้อมให้บริการทันตกรรมมากมาย ไม่ว่าจะเป็นจัดฟัน ถอนฟัน ผ่าฟันคุด ฟอกสีฟัน ขูดหินปูน อุดฟัน รักษารากฟัน รากฟันเทียม วีเนียร์ ฟันปลอม และบริการทันตกรรมสำหรับเด็ก มาพร้อมเครื่องมือที่ทันสมัย ได้มาตรฐาน และครบครัน ทั้งนี้ก็เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีที่สุดสำหรับเด็ก ๆ และชาวจังหวัดขอนแก่นอย่างแท้จริง
รีวิวจัดฟันกับ Tooth Luck dental clinic คลินิกทำฟัน จัดฟัน ขอนแก่น
@dr.nuttakul รีวิวเคสจัดฟันต่อกับทูธลักค์ หมอปรับให้เร็วสุดเท่าที่เป็นไปได้เลยค่า 😊 #หมอณัฐคุณ #หมอฟัน #หมอฟันtiktok #คลินิกทันตกรรมทูธลักค์ #ทําฟันขอนแก่น #จัดฟัน #รีวิวจัดฟัน #รีวิวจัดฟันทูธลักค์
@dr.nuttakul รีวิวเคส จัดฟันแก้รูปปาก 💗 #หมอณัฐคุณ #คลินิกทันตกรรมทูธลักค์ #toothluck #ทําฟันขอนแก่น #ทําฟันmrtแยกติวานนท์ #จัดฟัน #รักสุขภาพ #tiktokสายความรู้ #รู้จากtiktok #tiktokunit
ชิววี่คืออะไร ทำไมถึงจำเป็นต่อการจัดฟันใส
สำหรับคนที่กำลังจะจัดฟันใสหรือกำลังหาข้อมูลเกี่ยวกับการจัดฟันใส ก็คงจะเคยได้ยินชื่อของ [...]
จัดฟันใส ยี่ห้อไหนดี หมอณัฐมีวิธีเลือกแบบง่ายๆ มาฝาก
หลังจากที่หลายคนตัดสินใจจะจัดฟันใสแล้ว คำถามต่อมาที่สร้างความสับสนให้หลายคนคือ [...]
งบจัดฟันใสจำกัด แต่อยากจัดฟันใส วางแผนการเงินอย่างไรดี
สำหรับใครที่อยากมีรอยยิ้มสวยด้วยการจัดฟันใส แต่กังวลเรื่องงบประมาณ [...]
จัดฟันใส แก้ปัญหาอะไรได้บ้าง ใครอยากรู้ต้องอ่าน
หลายคนอาจคิดว่าการจัดฟันใสทำได้แค่เพียงแก้ไขฟันที่ซ้อนหรือฟันเกเล็กน้อยเท่านั้น แต่ในความเป็นจริงแล้ว [...]
ก่อนจัดฟันใสต้องรู้อะไร เตรียมตัวอย่างไรให้การจัดฟันราบรื่น
ก่อนจัดฟันใส คนไข้จะต้องเตรียมตัวให้พร้อมทั้งด้านร่างกายและจิตใจ [...]
เครื่องมือจัดฟันใส: กับทุกข้อสงสัยที่คนอยากจัดฟันใสต้องรู้
เครื่องมือจัดฟันใส ถือเป็นนวัตกรรมที่เข้ามาเปลี่ยนโลกของการจัดฟันไปอย่างสิ้นเชิงค่ะ [...]