ยางจัดฟันคืออะไร สำคัญกับการจัดฟันมากน้อยแค่ไหน

ยางจัดฟันเป็นหนึ่งในอุปกรณ์จัดฟันที่มีความสำคัญต่อการจัดฟันแบบเหล็ก เพราะนอกจากจะช่วยในเรื่องของการควบคุมทิศทางของฟันให้เคลื่อนตัวตามแผนการรักษาของคุณหมอแล้ว ยังช่วยเพิ่มความมั่นใจในการยิ้มด้วยสีของยางหลากหลายสีอีกด้วยนะคะ ว่าแต่ยางสำหรับจัดฟันมีกี่แบบ แต่ละแบบมีผลต่อการจัดฟันมากน้อยแค่ไหน มีวิธีดูแลรักษาและเปลี่ยนยางอย่างไรบ้าง วันนี้หมอณัฐจะมาเล่าให้ฟังค่ะ

ยางจัดฟันคืออะไร

เป็นยางสำหรับรัดแบร็คเก็ตให้เข้ากับลวดเพื่อช่วยในการปรับและควบคุมฟันบนและฟันล่างให้เรียงตัวตามตำแหน่งที่ติดเครื่องมือเอาไว้ โดยทั่วไปแล้วตัวยางจะเสื่อมสภาพตามกาลเวลาเนื่องจากต้องใช้งานภายในช่องปากเป็นประจำ ทำให้คุณหมอต้องนัดคนไข้มาเปลี่ยนยางอยู่บ่อยครั้ง ประมาณ 1-2 เดือนตามประเภทของยาง หากละเลยการเปลี่ยนยางเป็นเวลานาน อาจทำให้ผลการรักษาล้าช้าลงด้วย

ยางจัดฟันมีกี่แบบ อะไรบ้าง

1. โอริง (O-Ring)

ตัวยางเป็นรูปวงแหวนขนาดเล็กหรือขนาดใหญ่ก็ได้ ตัวยางทำมาจากสารโพลียูรีเทน (Polyurethane) หรือโพลีเอสเตอร์ (Polyester) โดยคุณหมอจะนำโอริงไปเกี่ยว 4 มุมของแบร็กเก็ตที่ถูกติดบริเวณผิวหน้าฟันเพื่อลวดจัดฟันกับแบร็กเก็ตเข้าด้วยกัน จากนั้นตัวลวดจะเคลื่อนฟันทีละเล็กละน้อยเข้าไปยังตำแหน่งที่คุณหมอวางแผนเอาไว้ ข้อดีของยางชนิดนี้จะช่วยให้คนไข้มีทางเลือกในการเลือกสีของยาง เนื่องจากมียางสีต่าง ๆ ที่ผลิตออกมามากกว่า 100 เฉดสี จึงทำให้ยางชนิดนี้เป็นที่นิยมในหมู่วัยรุ่นเป็นอย่างมาก

2. เชน (C-Chain)

ตัวยางจะมีลักษณะต่อยาวเป็นเส้นเดียวคล้ายโซ่ หลักการทำงานคล้ายคลึงกับโอริง เพียงแต่เชนสามารถดึงฟันที่ห่างให้เรียงตัวชิดกันได้ดี เนื่องจากมีแรงดึงฟัน แต่ไม่ได้ช่วยให้ฟันเคลื่อนที่เร็วขึ้นเหมือนอย่างที่ใครหลายคนเข้าใจ หากบางคนที่มีฟันห่างอาจไม่จำเป็นต้องใช้ยางชนิดนี้ก็ได้ ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของคุณหมอค่ะ

3. ยางดึงฟัน หรือยางเกี่ยวฟัน (Elastic Rubber Bands)

ตัวยางจะมีรูปร่างคล้ายหนังสติ๊กสีขาวทึบ และมีหลักการทำงานเช่นเดียวกับโอริง แต่ยางชนิดนี้ถูกออกแบบมาให้มีความยืดหยุ่นมากกว่า จึงช่วยยึดขากรรไกรและทำให้ฟันเคลื่อนตัวได้ไวขึ้น สามารถแก้ปัญหาฟันยื่น สบฟันผิดปกติให้กลับมาสบฟันสนิท ฯลฯ นอกจากนี้คนไข้ยังสามารถถอดและใส่ออกมาได้เอง แต่มีข้อจำกัดในการใช้งานเพียงอย่างเดียวคือคนไข้จะต้องเปลี่ยนยางดึงฟันทุก 12-24 ชั่วโมง หากปล่อยไว้นานกว่านั้นอาจทำให้ประสิทธิภาพในการดึงฟันของยางดึงฟันลดน้อยลง ฟันไม่เคลื่อนตัวตามแผนการรักษและที่สำคัญอาจกลายเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรียในช่องปากและเกิดปัญหาสุขภาพช่องปากตามมาในระยะยาวด้วยค่ะ

FAQ คำถามที่พบบ่อย

ยางเกี่ยวฟัน เปลี่ยนตอนไหน

โดยทั่วไปแล้วคนไข้จะต้องใส่ยางดึงฟันหรือยางเกี่ยวฟันตลอด 24 ชั่วโมง และถอดยางออกเมื่อรับประทานอาหารหรือแปรงฟันเท่านั้น และที่สำคัญคนไข้จะต้องเปลี่ยนยางทุกวัน วันละ 1 ครั้ง เพราะยางดึงฟันจะมีอายุการใช้งานเพียงแค่ 24 ชั่วโมงเท่านั้น หากฝืนสวมใส่ต่อไปอาจทำให้ประสิทธิภาพของยางดึงฟันลดลง ฟันไม่เคลื่อนตัวตามตำแหน่งที่วางไว้ ซึ่งจะส่งผลต่อแผนการรักษาของคุณหมอที่ต้องยืดระยะเวลาออกไปอีกด้วยค่ะ ทั้งนี้หากยางดึงฟันชิ้นนั้นเกิดฉีกขาดก่อน 24 ชั่วโมง ให้รีบเปลี่ยนยางใหม่ทันทีค่ะ

เปลี่ยนยางจัดฟันเองได้ไหม

ไม่ได้เด็ดขาดค่ะ เพราะการจัดฟันจะต้องทำโดยคุณหมอฟันเท่านั้น หากคนไข้เปลี่ยนยางด้วยตัวเอง อาจทำให้ฟันเคลื่อนตัวไม่ตรงตามตำแหน่งที่วางแผนรักษาเอาไว้ และที่สำคัญหากคนไข้ซื้อยางที่ไม่ได้มาจากคลินิกทำฟันโดยเฉพาะ เช่น ซื้อตามตลาดนัด หรือซื้อตามช้อปปิ้งออนไลน์ ฯลฯ นอกจากจะเสี่ยงต่อการเคลื่อนตัวของฟันที่ไม่เรียงตัวเป็นระเบียบตามแผนการรักษาของคุณหมอแล้ว อาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อในช่องปากจากตัวยางได้อีกด้วยค่ะ

จัดฟันตอนไหนจะได้ใส่เชน

การใส่เชนจะขึ้นอยู่กับแผนการรักษาของทันตแพทย์โดยอิงจากปัญหาโครงสร้างฟันของคนไข้เป็นหลักซึ่งแต่ละเคสจะไม่เหมือนกัน บางคนอาจจะสวมเร็ว บางคนสวมช้า หรือบางคนอาจจะไม่ต้องใส่เชนเลยก็ได้

ยางโอริงกับเชน ต่างกันยังไง

โอริงกับเชนเป็นวัสดุสำหรับใช้ในการจัดฟันเหมือนกัน แต่ว่าเชนมีแรงดึงฟันที่มากกว่าทำให้สามารถช่วยปรับโครงสร้างฟันให้เป็นไปให้ทิศทางที่ต้องการได้ ต่างจากยางจัดฟันที่ใช้ยึดให้ลวดกับแบร็กเก็ตไมท่ให้หลุดออกจากกันเท่านั้น

ยางดึงฟันต้องถอดตอนกินข้าวไหม

โดยปกติแล้วการใส่ยางดึงฟันจำเป็นต้องใส่ตลอด 24 ชั่วโมงเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการดึงฟัน จำเป็นต้องใช้ความร่วมมือของคนไข้ช่วยเพราะยางดึงฟันจะต้องถอดตอนที่แปรงฟันและทานข้าวเท่านั้น เมื่อแปรงฟันหรือทานข้าวเสร็จแล้วก้ต้องใส่เข้าไปใหม่

ยางจัดฟันสีไหนดี

อีกหนึ่งปัญหาของใครหลายคนในการจัดฟันเหล็กคือไม่รู้ว่าจะเลือกสียางสีไหนดี วันนี้หมอณัฐมีคำแนะนำมาฝากค่ะ

สำหรับผิวขาวหรือค่อนข้างขาว แนะนำให้เลือกยางสีพาสเทล เนื่องจากยางสีจะดูไม่โดดเด่นจนเกินไป
สำหรับผิวสองสี แนะนำให้เลือกยางสีโทนเข้ม ซึ่งจะช่วยให้ผิวหน้าดูสว่างยิ่งขึ้น
กรณีที่คนไข้ต้องการสียางที่สามารถใส่ได้ทุกสถานการณ์ ขอแนะนำให้เลือกยางสีใสจะดีที่สุดค่ะ เพราะจะดูสุขภาพและกลืนไปกับสีของฟัน ดูเป็นธรรมชาติ

จัดฟันครั้งแรกใส่สีอะไรดี

สำหรับใครที่ยังไม่มั่นใจว่าควรจัดฟันสีอะไรดีในครั้งแรก แนะนำว่าลองเลือกจากโทนสีผิวของเราก็ได้ เช่น ถ้าเป็นคนที่มีผิวคล้ำหรือผิวเข้ม แนพนำให้เลือกยางจัดฟันสีทอง หรือกลุ่มโทนเย็น เช่น สีน้ำเงิน สีเขียว สีม่วง สีชมพูเข้ม ส่วนผู้ที่มีผิวขาวโทนสว่างควรเลือกยางจัดฟันโทนสีสดใส สีฟ้า สีแดง สีชมพู สีส้ม

จัดฟันที่ไหนดี

หากคุณมีปัญหาช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นฟันซ้อนฟันเก ฟันห่าง ฟันสบผิดปกติ เรา Tooth Luck Detal Clinic เป็นคลินิกทันตกรรมสำหรับเด็กและทุกคนในครอบครัว เรามีทีมทันตแพทย์พร้อมให้บริการทันตกรรมมากมาย ไม่ว่าจะเป็นจัดฟัน ถอนฟัน ผ่าฟันคุด ฟอกสีฟัน ขูดหินปูน อุดฟัน รักษารากฟัน รากฟันเทียม วีเนียร์ ฟันปลอม และบริการทันตกรรมสำหรับเด็ก มาพร้อมเครื่องมือที่ทันสมัย ได้มาตรฐาน และครบครัน ทั้งนี้ก็เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีที่สุดสำหรับเด็ก ๆ และชาวจังหวัดขอนแก่นอย่างแท้จริง