จัดฟันเหงือกบวม หายเองได้หรือไม่ แก้ยังไงดี

แม้ว่าการจัดฟันจะช่วยแก้ปัญหาฟันเรียงไม่เป็นระเบียบที่อาจก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพฟันตามมาได้ แต่ในช่วงระหว่างการจัดฟันนั้นคนไข้อาจต้องรับมือกับความผิดปกติบางอย่างที่เกิดขึ้นภายในปาก ทั้งแผลร้อนในจากการเสียดสีของเครื่องมือจัดฟันกับกระพุ้งแก้มและเหงือก อาการน้ำลายไหลบ่อยขึ้น พูดไม่ชัด บดเคี้ยวอาหารลำบาก หรืออาการเหงือกบวมก็ตาม หากคุณกำลังเจอปัญหาจัดฟันเหงือกบวมหลังติดเครื่องมือ ก็อาจจะอยากรู้ว่าอาการจะหายเองได้ไหม มีวิธีไหนแก้ปัญหาได้บ้าง แล้วควรดูแลสุขภาพช่องปากอย่างไรไม่ให้เหงือกบวมบ่อยๆ วันนี้หมอณัฐมีเคล็ดไม่ลับมาฝากค่ะ

จัดฟันเหงือกบวม เกิดจากอะไร

1. การแปรงฟันไม่สะอาด

กรณีที่เรายังไม่ได้ติดตั้งเครื่องมือจัดฟันก็อาจทำความสะอาดช่องปากง่ายมากเพราะไม่มีสิ่งใดมาปิดกั้นซี่ฟัน สามารถใช้แปรงสีฟันและไหมขัดฟันได้ตามปกติเลยค่ะ แต่หากคนไข้ติดตั้งเครื่องมือจัดฟันเหล็กเรียบร้อยแล้ว ตัวเครื่องมือจะไปปิดกั้นบางตำแหน่งในช่องปาก ทำให้คนไข้ทำความสะอาดเศษอาหารตามซอกฟันได้ยากขึ้น โดยเฉพาะบริเวณฟันกรามที่อยู่ด้านในสุด หากคนไข้ยังคงใช้แปรงสีฟันแบบเดิมกับตอนที่ยังไม่ได้จัดฟัน ก็อาจทำให้เศษอาหารบางส่วนอาจติดอยู่ตามซอกฟันหรือเครื่องมือจัดฟันและกลายเป็นแหล่งสะสมของเศษอาหารซึ่งเป็นแหล่งอาหารชั้นดีที่จะทำให้แบคทีเรียในช่องปากเจริญเติบโตและมีปริมาณมากเกินไปจนกลายเป็นคราบพลัคและหินปูนที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองและเป็นต้นเหตุของปัญหาสุขภาพช่องปากอื่นๆ ที่รุนแรงกว่าภาวะเหงือกบวม ทั้งฟันผุและเหงือกอักเสบที่อาจเป็นอันตรายต่อช่องปากได้ในระยะยาว

2. ตัวเครื่องมือจัดฟัน

เนื่องจากเครื่องมือจัดฟันไม่ใช่อวัยวะส่วนหนึ่งของร่างกาย ในช่วงแรกช่องปากของเราอาจไม่คุ้นชินเมื่อติดเครื่องมือจัดฟันภายในช่องปากหรือแม้แต่ลักษณะซี่ฟันของคนไข้ที่มีขนาดเล็กจนทำให้เครื่องมือชิดติดกับเหงือกมากเกินไปจนดันเหงือกอักเสบ บวมแดง และเหงือกของคนเรานั้นมีหน้าที่เป็นหลักยึดเกาะฟันเอาไว้ หากฟันเกิดการเคลื่อนตัวผิดไปจากเดิมก็จะทำให้เหงือกได้รับความเสียหาย ส่งผลให้เหงือกบวมได้ด้วยเช่นกันค่ะ

3. ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง

รู้ไหมคะว่าฮอร์โมนของเรามีผลต่ออาการเหงือกบวมระหว่างจัดฟันด้วยนะคะ เพราะช่วงวัยรุ่น, ช่วงมีประจำเดือน หรือช่วงระหว่างตั้งครรภ์นั้นเป็นช่วงที่ระดับฮอร์โมนในร่างกายพุ่งสูงขึ้น นอกจากจะกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดในเหงือกและระคายเคืองต่อเหงือกมากขึ้นแล้ว ยังเป็นช่วงที่ร่างกายตอบสนองต่อเชื้อแบคทีเรียภายในช่องปากมากขึ้น ส่งผลให้เหงือกบวมง่ายขึ้น

4. น้ำลายในปากน้อยเกินไป

หนึ่งในอาการหลังจัดฟันที่คนจัดฟันทุกคนต้องเจอก็คืออาการน้ำลายไหลบ่อยผิดปกติ ซึ่งน้ำลายของคนเรามีหน้าที่ชะล้างแบคทีเรียภายในช่องปากไม่ให้มีมากจนเกินไป หากน้ำลายไหลออกจากปากบ่อยๆ และยิ่งถ้าคนไข้จัดฟันดื่มน้ำน้อยกว่าที่ร่างกายต้องการ (น้อยกว่าวันละ 2-3 ลิตร/วันละ 8 แก้ว) ด้วยแล้ว ก็ยิ่งทำให้น้ำในช่องปากน้อยลงและทำให้แบคทีเรียเจริญเติบโตจนก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อเหงือก ทำให้เหงือกบวมได้อีกด้วยค่ะ

5. รากฟันมีปัญหา

เนื่องจากเครื่องมือจัดฟันจะเคลื่อนฟันไปยังตำแหน่งที่คุณหมอกำหนดไว้ ตัวเครื่องมือจึงออกแรงดันและทำให้กระดูกรากฟันละลายตัว ส่งผลให้รากฟันอ่อนแอลง ก่อให้เกิดการอักเสบจนติดเชื้อและปวดรากฟันจนเหงือกบวมนั่นเอง

จัดฟันเหงือกบวม พบได้บริเวณไหนบ้าง

โดยทั่วไปแล้วสามารถพบได้ทั่วช่องปาก เพียงแต่จะเกิดขึ้นได้บ่อยบริเวณเหงือกสามเหลี่ยมระหว่างฟันค่ะ

อาการที่พบบ่อยเมื่อมีเหงือกบวมหลังจัดฟัน

เหงือกเปลี่ยนจากสีชมพูอ่อนกลายเป็นสีแดงเข้ม
เลือดออกขณะแปรงฟัน
ปวดฟันกรามตุบๆ หรืออาจปวดฟันอย่างรุนแรง
บางรายอาจปวดรุนแรงถึงขั้นปวดตลอดเวลา
รู้สึกปวดเมื่อบดเคี้ยวอาหารหรือดื่มน้ำร้อน/เย็น
รู้สึกว่าฟันโยกตลอดเวลา

วิธีแก้อาการเหงือกบวมหลังจัดฟันที่คนจัดฟันต้องรู้

1. ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการทำความสะอาดฟัน

คุณหมอจะแนะนำเครื่องมือทำความสะอาด เช่น แปรงสำหรับคนจัดฟัน ไหมขัดฟัน เครื่องฉีดน้ำ ฯลฯ และสอนวิธีการใช้เครื่องมือเหล่านี้ในเบื้องต้น หลังจากนั้นคุณหมอจะนัดคนไข้เข้ามาอีกทีเพื่อตรวจสอบว่าภาวะเหงือกบวมทุเลาลงหรือไม่ หากอาการดีขึ้นแล้วคุณหมอจะให้คนไข้ดูแลฟันอย่างนี้ต่อไปเรื่อยๆ

2. งดพฤติกรรมเสี่ยงที่ทำให้เหงือกบวม

ไม่ว่าจะเป็นการสูบบุหรี่และการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่นอกจากจะทำให้สารอาหารต่างๆ เข้าสู่ร่างกายได้น้อยลงแล้ว ยังเป็นการเติมสารพิษเข้าสู่ร่างกายและกระตุ้นการอักเสบให้รุนแรงยิ่งขึ้น นอกจากนี้ยังรวมไปถึงการบดเคี้ยวอาหารที่มีความแข็งหรือเหนียวเกินไป การใช้ฟันเปิดขวด การนอนกัดฟัน หรือแม้แต่การกัดฟันบ่อยๆ แสดงออกถึงความไม่พอใจ ก็อาจกระตุ้นให้เหงือกได้รับบาดเจ็บมากยิ่งขึ้น

3. ผ่าตัดตกแต่งเหงือก

หากอาการยังคงไม่ดีขึ้นคุณหมอจะทำการผ่าตัดตกแต่งเหงือกด้วยเลเซอร์หรือใบมีด แม้ว่าการผ่าตัดด้วยเลเซอร์จะมีค่าใช้จ่ายที่สูงกว่า แต่การรักษาประเภทนี้จะใช้ความร้อนของเลเซอร์ในการห้ามเลือดจากการผ่าตัด จึงอาจจะไม่จำเป็นต้องเย็บแผลเหมือนการผ่าตัดด้วยใบมีด แต่หากเหงือกบวมมาก เป็นหนอง ก็อาจต้องใช้ใบมีดเปิดแผลและล้างทำความสะอาดเหงือกที่บวมแล้วค่อยเย็บแผลอีกทีค่ะ บางกรณีอาจมีการตัดตกแต่งเหงือกหรือขอบของกระดูกฟันหากพบว่าคนไข้มีขอบเหงือกไม่เท่ากัน ในส่วนนี้คนไข้จะต้องปฎิบัติตามคำแนะนำของคุณหมออย่างเคร่งครัดเพื่อลดโอกาสติดเชื้อหลังการผ่าตัดและลดโอกาสเกิดเหงือกบวมซ้ำสองค่ะ

แม้ว่าภาวะเหงือกบวมจะสร้างความลำบากในช่วงระหว่างจัดฟัน แต่หากคุณปฎิบัติตามคำแนะนำของคุณหมอ ทั้งทานยาแก้ปวด ทั้งทำความสะอาดฟันอย่างถูกวิธีด้วยอุปกรณ์ทำความสะอาดสำหรับคนจัดฟัน ทั้งงดพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ ก็จะช่วยลดโอกาสเกิดเหงือกบวมได้มากยิ่งขึ้น เพียงแต่ถ้าปฎิบัติตามวิธีเหล่านี้แล้วไม่ได้ผลก็ให้รีบพบคุณหมอโดยเร็วที่สุด เพราะหากปล่อยไว้นานเกินไปนอกจากจะสร้างความเจ็บปวดแล้ว ยังมีผลทำให้แผนการจัดฟันยืดยาวออกไปอีกอาจถึงปีได้เลยทีเดียวค่ะ

บทความที่น่าสนใจ

จัดฟันที่ไหนดี ทำไมต้อง Toothluck Dental Clinic

หากคุณมีปัญหาช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นฟันซ้อนฟันเก ฟันห่าง ฟันสบผิดปกติ หรือกำลังมองหาคลินิกสำหรับดูแลฟัน เรา Tooth Luck Detal Clinic เป็นคลินิกทันตกรรมสำหรับเด็กและทุกคนในครอบครัว เรามีทีมทันตแพทย์พร้อมให้บริการทันตกรรมมากมาย ไม่ว่าจะเป็นจัดฟัน ถอนฟัน ผ่าฟันคุด ฟอกสีฟัน ขูดหินปูน อุดฟัน รักษารากฟัน รากฟันเทียม วีเนียร์ ฟันปลอม และบริการทันตกรรมสำหรับเด็ก มาพร้อมเครื่องมือที่ทันสมัย ได้มาตรฐาน และครบครัน ทั้งนี้ก็เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีที่สุดสำหรับเด็ก ๆ และชาวจังหวัดขอนแก่นอย่างแท้จริง